O’quv darslik

Qo‘llash mumkin emas
: 
tiriotoksikoz xafaqonlik, uyqusizlik, ateroskleroz, feoxromotsitoma. 
SIMPATOLITIKLAR. 
Bu guruh 
dori 
vositalari 
adrenergik 
sinapslarning 
presinaptik 
membranasiga ta’sir etib, qo‘zg‘alish impulslarini o‘tishiga to‘sqinliq qiladilar. 
Ular postsinaptik membranada joylashgan α, β, β
2
-adrenoretseptorlarga ta’sir 
ko‘rsatmaydilar. Simpatolitiklar ta’sir mexanizmining asosida, NA miqdorini 
kamaytirish yotadi. Lekin buni kelib chiqishi xar hil, ya’ni simpatolitiklar NA 
miqdorini turli xil yo‘l bilan kamaytiradilar.
OKTADIN
- guanitidin hosilasi bo‘lib, kuchli simpatolitik hisoblanadi. 
Ta’sirining boshlanishida oktadin presinaptik membranadan sinaps yorig‘iga 
NA ni ajralishini kamaytiradi, shu bilan birga NA neyronal yutilishini 
susaytiradi, chunki NA ni yutilishida qatnashadigan transport tizimi bilan o‘zi 

---

- 290 -
qayta yutiladi. SHu yo‘l bilan oktadin zahiradagi NA o‘rnini egallab uni 
miqdorini kamaytiradi. Erkin NA esa interaneyronal MAO ta’sirida 
parchalanadi. Demak, presinaptik membranada oktadin miqdori ortadi, NA niki 
kamayadi. SHuning uchun qo‘zg‘alish impulsi ta’sirida presinaptik
membranadan etarli miqdorda NA ajralmaydi va impuls o‘tmaydi. 
Gematoensefalik barerdan oktadin o‘tmaydi, shuning uchun u erdagi NA 
miqdori o‘zgarmaydi. Buyrak usti bezining mag‘iz qavatida ham shunday 
bo‘ladi. Oktadin ta’sirida qon bosimi asta-sekin (bir necha kun), lekin turg‘un 
pasayadi. Bunda vujudga kelgan bradikardiya va yurakning sistolik hajmini 
kamayishi xam ahamiyatga egadir. Oktadinni davolash ta’sirida periferik qon 
tomirlarning qarshiligi pasayadi, shu bilan birga preparat qisqa muddatli 
ganglioblokatorlik xususiyatga ega. Ta’sirining boshida oktadin taxikardiya va 
yurakning sistolik hajmini oshirganligi sababidan qisqa vaqt qon bosimi ortadi. 
(tranzitor gipertenziya). Lekin asta-asta 2-3 kun ichida qon bosimi pasayadi. 7-8 
kunda bunday ta’sir cho‘qqisiga chiqaradi va dori ichishini to‘xtatilishiga 
qaramay yana 4-14 kun saqlanadi. MITdan oktadin sekin so‘riladi(taxminan 50 
%), preparat dozasini har bemorga alohida tanlash kerak. (individual), chunki 
bemorlarning oktadinga bo‘lgan sezigirligi bir xil emas.