Toshkent moliya instituti moliya va moliyaviy texnologiyalar yo`nalishi smmt-80 guruh talabasi Ibragimov Mirjalol Islom o`g`li

 
2. Asosiy vositalarni turkumlash va baholash
Asosiy vositalar bajaradigan vazifasiga ko‘ra ishlab chiqarish va noishlab 
chiqarish vositalariga bo‘linadi. Ishlab chiqarish asosiy vositalari bevosita moddiy 
ne’matlarni yaratishda ishtirok etadigan vositalaridir, Noishlab chiqarish asosiy 
vositalari guruhiga uy-joy hamda kommunal-xo‘jalik maishiy xizmat, soglikni 
saklash, ta’lim va boshqa-larning asosiy vositalari kiritiladi. 
Asosiy vositalar natural-moddiy tarkibiga ko‘ra quyidagi guruhlarga 
bulinadi: 
yer; 
yerni obodonlashtirish bo‘yicha kapital sarflar; 
imoratlar; 
inshootlar; 
o‘zatuvchi moslamalar; 
mashina va jihozlar;
transport vositalari; 
asbob-uskunalar; 
ishlab chiqarish inventarlari; 
xo‘jalik inventarlari; 
ish hayvonlari va maxsuldor chorva; 
ko‘p yillik daraxtlar; 
boshqa asosiy vositalar. 
Yer 
amaldagi qonunchilikka b inoan korxonaga mulk tarzida berilgan er 
mayds O‘zbekiston Respublikasi Er kodeksining 17-moddasiga binoan, «yuridik 
shaxs: kodeksi va boshqa qonun hujjatlariga muvofiq doimiy egalik qilish, doimiy 
fonda, muddatli (vaqtincha) foydalanish, ijaraga olish va mulk huquqi asosida er 
uchastka ega bulishlari mumkin». Erning qiymatiga uni harid qilishda kuchmas 
mulk agentlik to‘lanadigan komission to‘lovlar, advokatlik xizmati uchun haq 
harid qilishdagi to‘lovlari, drenaj qiymati, erni tozalash va boshqa harajatlar 
qo‘shiladi.
Yerni obodonlashtirish bo‘yicha kapital sarflar 
tarkibiga erning 
unumdorligini oshirish, avtomobil va boshqa transport turlariga to‘xtash joylarini 
barpo etish shunga o‘xshash boshqa harajatlar kiradi. 
Imoratlar hamda binolarga 
ishlab chiqarish korpuslari, sexlar, 
boshqarma binolari, omborxonalar, turar-joy binolari va boshqa ishlab 
ma’muriy-xo‘jalik va ijtimoiy-maishiy maksadlardagi obyektlar, shuningdek 
to‘g‘ri foydalanish uchun zarur bo‘lgan jami kommunikatsiya vositalari 
(isitish, shamollatish, suv-gaz ta’minoti tizimi, ichki telefon va signalizatsiya 
vositalari. xujaligi) kiradi. 
Inshootlarga 
mehnat jarayoni va uning natijalarini o‘zgartirmagan holda 
chiqarish jarayonlarining texnikaviy yoki umumiy vazifalarini bajarishga 
qiladigan obyektlar (neft va gaz kuduklari, shaxta yullari, avtomobil
ko‘priklar, suv omborlari va bonqalar) kiradi.