Strategik menejment

1.4.Strategiyani tanlash, uni amalga oshirish, amalga 
oshirishini baholash hamda nazorat qilish. 
Strategiyani amalga oshirish jiddiy jarayon hisoblanadi, chunki aynan u 
muvaffaqiyatli bajarish holatida firmani qo‘yilgan maqsadlarga erishishi uchun 

---

24
imkoniyat yaratadi. Ko‘p holatlarda firmalar o‘zi tanlagan strategiyani amalga 
oshira olmaydilar. Bu yoki noto‘g‘ri tahlil o‘tkazilishi va notqg‘ri xulosalar 
qilinishi natijasida vujudga keladi, yoki tashqi muhitda ko‘zda tutilgan o‘zgarishlar 
sodir bo‘lishi natijasida vujudga keladi. Biroq strategiya bajarilmasligining asosiy 
sababi boshqaruvni firma potentsialini strategiyani realizatsiya qilishga etarli 
darajada jalb qila olmasligidandir. 
Ushbu bosqich qo‘yilgan maqsadlarga qaysi eng samarali usul bilan erishish 
mumkin va buning uchun nima qilish zarur degan savolga javob berish imkonini 
beradi. Bitta maqsadga turli usullar bilan erishish mumkin bqlganligi uchun 
strategiyani tanlash bosqichini kqzlangan manzilga etib borishning marshruti va 
harakat vositasini tanlash kabi belgilash mumkin. Buning uchun iqtisodiy 
nazariyada strategiyalar xaritasi (tizimi) va strategik harakatning mexanizm 
(modellari) rqyxati mavjud. 
Strategiyalar tizimi strategik qarorlarni qabul qilishning uch darajasi, bosqichini 
qz ichiga oladi: 
1) umumiy yoki korporativ. Korporativ strategiya korxona umumiy 
rivojlanishining yqnalishini kqrsatadi. Bu bosqichda sub‘ekt iqtisodiy faoliyatining 
shakl va turlari majmuasi xaqida qaror qabul qilinadi. Bu erda qushilish, sotib olish 
yoki biznesning biron turidan chiqish xaqidagi savollar, masalalar hal qilinadi. 
2) ishbilarmon yoki raqobat. Ishbilarmon strategiyalar (biznes rejalarda 
ifodalanadi) tanlangan (korporativ bosqichda) tovar bozorida raqobat ustunliklariga 
erishish usulini ta‘riflab beradi. Ushbu strategiya alohida tovar va xizmatlarni 
raqobat pozitsiyasini yaxshilashga yqnaltiriladi. Bu erda yangi mahsulotlarni ishlab 
chiqarish bqyicha istiqbollar ko‘rib chiqiladi va mavjud istiqbolsiz tovarlardan voz 
kechish masalalari ko‘rib chiqiladi, ma‘lum tovar bozori yoki bozor segmentidagi 
ishlab chiqarish, baho reklama, sotish va shu kabi siyosatlar aniqlashtiriladi. 
3) Funktsional. Funktsional strategiyalar bo‘lim va xizmatlar harakatlarini 
korxonaning ishlab chiqarish bqlinmalari darajasida aniqlashtiradi. Ishlab 
chiqarish, marketing, moliya va personal koporativ va ishbilarmon strategiyalarga 
erishishning qz usulini rejalashtiradilar. Misol uchun, ishlab chiqarish sohasidagi 
funktsional strategiya yaroqsiz mahsulotni ishlab chiqarmaslik, xom ashyo 
yqqotishlarini kamaytirish va boshqalardan iborat bqlishi mumkin. 
Strategiyani tahlil qilish va tanlash bosqichida bajariluvchi chora-tadbirlarni 
umumlashtirgan holda sxematik tarzda kqrsatish va korxona strategiyasini 
«realizatsiya qilish» uchun dastlabki ma‘lumotlar sifatida olinishi lozim bqlgan 
natijalarni ajratish mumkin.