Ш. Пўлатов Низомий номидаги тдпу ҳузуридаги халқ таълими ходимларини қайта тайѐрлаш ва уларнинг малакасини ошириш ҳудудий маркази ―Педагогика, психология ва таълим технологияси‖ кафедраси доценти, п ф. н. Тақризчилар

 
 
Шу билан бирга, бошқа бир хил шароитларда биз кўпинча бир мактаб 
ўқувчиларининг бошқа мактаб ўқувчиларига нисбатан тарбиялироқ эканини 
кузатамиз. Бу мактаблар, одатда, ота-оналарнинг ҳам, жамоатчиликнинг ҳам 
ҳурмат-эътиборини қозонган. Тарбиялилик даражасини қандай баҳолаш 
мумкин?
 
1.
 
Турмуш аталмиш даражадаги хулосалар.
 

---

136 
Кузатишлар кўрсатадики, мактабнинг кўриниши ва санитария аҳволи 
яхши, мебеллар яхши сакланган, дарсларда интизомга риоя қилинади, 
танаффус пайтларида тегишли тартиб мавжуд, ўқувчиларнинг ташқи 
кўринишлари яхши, катта ѐшдагилар билан саломлашади, йўл беради ва 
ҳоказо. 
2.
 
Ўқитувчилар, ота-оналар билан тест ўтказиш асосида чиқарилган 
хулосалар. Мактаб обрўси, битирувчилар тақдири ва ҳоказолар аниқланади.
 
3.
 
Мактаб ҳужжатларини ўрганиш (синф журналлари, мактаб бўйича 
навбатчилик дафтари, ―тарбияси қийин болалар‖ тоифасига киритилганлар 
билан ишлашни ҳисобга олиш ҳужжатлари ва ҳоказолар).
 
4.
 
Давомат, дарсга ўз вақтида келиш, ―тарбияси қийин болалар‖ билан 
ишлаш таҳлил қилинади, бу ишнинг натижалилиги ўрганилади.
 
5.
 
Ўқувчилар ўртасида анкета сўровлари ўтказиш. Бунинг асосида 
ахлоқий категориялар, ҳуқуқий меъѐрларни билиш, иқтисодий муаммоларга, 
турли хуқуқий вазиятларга муносабатлар ва ҳоказолар баҳоланади.
 
Мактаб ҳамфикр жамоасини вужудга келтириш, ҳар бир ўқувчини у 
мактабни битиргунча сақлаб қолиш ва ўқувчининг кейинги тақдири билан 
фаол қизиқишга нақадар ғамхўр муносабатда бўлишини баҳолаш ҳам жуда 
муҳим. Амалда биз буни умумий мажбурий таълим бўйича ишлаш, 
ўқувчилар сони контингентини сақлаб қолиш бўйича ишлаш деб атаймиз.