|
INFORMATIKANI OʻQITISHDA ZAMONAVIY AXBOROT
TEXNOLOGIYALARIDAN FOYDALANISHNING AHAMIYATI
Tangirov X.E., Jabborov A.Oʻ.
Jizzax davlat pedagogika instituti
Yurtimiz oʻz istiqlolini qoʻlga kiritgandan soʻng, sezilarli darajada katta
oʻzgarishlar, jumladan hayotimizning barcha jabhalarida boʻlganidеk, ta'lim
tizimida ham yangi islohotlar amalga oshirildi, shuningdek ta’lim-tarbiya
jarayoniga zamonaviy axborot tеxnologiyalarini olib kirildi va ta'lim jarayonini
kompyutеrlashtirish, hamda ulardan keng foydalanish yoʻlga qoʻyildi. Bu albatta
ta’lim jarayonidagi muammolarini hal qilishda muhim ahamiyat kasb etadi.
Keyingi yillarda ta’lim jarayonining samarasini oshirish va rivojlantirish
maqsadida multimediali elektron darslik va qoʻllanmalar yaratishga katta e’tibor
berilmoqda va bularga oid juda ham koʻplab ishlar amalga oshirilmoqda. Bunday
elektron darsliklarni yaratishda bir qancha dasturiy ta’minotlar mavjud boʻlib,
ulardan biri AutoPlay dasturi hisoblanadi.
Koʻplab imkoniyatlarni oʻzida jamlagan va multimedia texnologiyalariga
asoslangan elektron amaliy dasturlarni yaratish uchun Autoplay Media Studio
dasturidan foydalanish barcha foydalanuvchilar uchun juda oson va qulay
interfeysni taqdim etadi. Autoplay Media Studio dasturida amaliy dastur yaratish
unchalik ham koʻp qiyinchilik tugʻdirmaydi. Foydalanuvchi faqat turli dizaynli
dasturiy muhitni tanlash uchun bir nechta tayyor shakllardagi loyiha
shablonlaridan foydalanishi mumkin. Bunda amaliy dastur muhitini dizaynga boy
holatga tashkil etish uchun Autoplay dasturiy vositasi tarkibida tayyor obyektlar
mavjud boʻlib, ular tarkibiga buyruq tugmasi, tovush kuchaytirgichi, fayllarni
printerdan bosmaga chiqarishni ta’minlovchi, Web-saytllarni ochuvchi va ularga
murojaatni amalga oshirib beruvchi qator funksional obyektlarni kiritish mumkin.
Amaliy dastur uchun grafik qobiqlarni yaratish, uni avtomatik ishga tushirish
uchun Autoplay Media Studio barcha kerakli fayllarni oʻzi yaratadi va turiga
qarab papkalarga ajratadi. Foydalanuvchilar zimmasiga esa faqat qattiq disk va
kompakt diklarni yozish uchun tayyor loyihalarni shakllantirish vazifasi qoladi.
Dastur yordamida animatsiyalanuvchi menyuni, kataloglar daraxtini,
ma’lumotlar bazasini va shunga oʻxshash obyektlarni nafaqat tez yaratish, balki
ularni boshqarish imkoniyati ham mavjud. Qolaversa, ma’lumotlarni CD yoki
DVDga yoza olishi Autoplay Media Studio dasturi naqadar keng imkoniyatlarga
ega ekanligini koʻrsatadi.
Endi informatikani oʻqitishda AutoPlay dasturida bir qancha rasmlardan
foydalanib slaydshou yaratish uchun qanday qilib ssenariy yozishni koʻrib
oʻtamiz. Informatika fani uchun slaydshouni yaratish bilan bogʻliq amaliy ish
jarayoniga oʻtadigan boʻlsak, ishni dastlab kerakli rasmlarni tanlash va boshqaruv
obyektlarini loyihalashtirishdan boshlashimiz zarur. Bunda quyidagi amallarni
bajaramiz:
328
1. AutoPlay dasturini ishga tushirganimizdan soʻng keltirib oʻtilgan loyiha
shablonlari orasidan “Blank Project” shablonini tanlaymiz.
2. “Project” menyusiga kirib, “Settings” bandini tanlaymiz va yuzaga
kelgan “Project Settings” sarlavhali muloqot oynasining “General” sahifasidagi
“Windows title:” maydoniga “Slaydshow” nomini kiritamiz, “Appearance”
sahifasidagi “Dimensions” boʻlimidagi “Page Size” maydonidagi roʻyxatdan
“Custom” satrini tanlaymiz.
3. “Options” boʻlimidagi “Custom icon” maydoniga bayroqcha oʻrnatamiz.
Faol holatga kelgan “Browser” buyruq tugmasini bosib, oldindan tayyorlab
qoʻyilgan “monitor.ico” faylini tanlaymiz va OK tugmasini bosamiz.
4. Ishchi sohaga
“New Slideshow Object” obyektini tanlaymiz va oʻng
tomonga joylashtiramiz. “Properties” muloqot oynasidagi “Options” sahifasidan
“BackColor” bandiga rang kodini kiritamiz, “ImageFiles” bandidan esa “Image
Files” sahifasidagi “Add” tugmachasi orqali kerakli rasmlarni tanlab olamiz.
5. Ishchi sohaga 2 ta
“New xButton Object” obyektini tanlaymiz.
Tugmachalarning biriga “Play”, ikkinchisiga “Pause” nomini beramiz. Endi
“Play” tugmasi bosilganda slaydshou ishga tushishi uchun shu tugmachani ikki
marta tez bosamiz va ochilgan oynadagi Script menyusini tanlaymiz. OnClick
xususiyatiga “SlideShow.Play("SlideShow1");” ssenariyni yozamiz. “Pause”
tugmachasi uchun “SlideShow.Pause("SlideShow1");” ssenariysini yozamiz.
Agar xohlasak slaydshoumizdagi rasmlar almashinuvini oʻzgartirishimiz,
aylanishlar soni, rasmlarni chiqish holati va boshqa koʻplab oʻzgarishlar kiritish
mumkin. Buning uchun “Properties” muloqot oynasidan foydalanamiz.
6. Tayyor boʻlgan ishimizni tekshirish uchun ishga tushirib, tekshirib
koʻramiz. Buning uchun uskunalar panelidagi
“Preiew” tugmachasini
bosamiz. Endi tayyor boʻlgan loyihani saqlash mumkin. Buning uchun quyidagi
ketma-ketlikni bajarish kerak:
7. Uskunalar qatoridagi “
Build
”
- tugmasidan foydalanamiz: a)
birinchi oynadagi “Continue” buyrugʻini tasdiqlaymiz; b) ikkinchi oynada
bizning proyektimiz kompyuter xotirasiga saqlanishini tanlaymiz; c) uchinchi
oynada saqlanuvchi papka manzilini kiritamiz va fayl nomini beramiz; d) bu
bosqichda proyektimiz yuklanishni tugatgandan soʻng “Close” tugmasini
bosamiz.
Natijada alohida papkada yaratilgan dasturiy vositamizning maxsus fayllari
hosil boʻladi. Hosil boʻlgan papkadan “autorun.exe” fayli orqali ishga
tushirishimiz mumkin. Undagi “play” tugmasini bosish orqali slaydshou
namoyish etiladi, “pauza” tugmasini bosish orqali esa, slaydshouni toʻxtatib turish
mumkin. Bu orqali informatika oid yoki fanning biron mavzusiga oid rasmlardan
slaydshou yaratish, uni ta’lim jarayonida foydalanish mumkin.
Shuningdek, AutoPlay dasturi yordamida rasm, video, flash element, pdf
fayllardan va web obyektlardan ham keng foydalanish mumkin. Bulardan tashqari
yana koʻplab obyektlar ham mavjud boʻlib, ular yordamida qiziqarli elektron
329
axborot ta’lim resusrlarini, elektron darslik, elektron qoʻllanmalar, test
dasturlarini yaratish imkoniyatlari ham mavjud.
Xulosa qilib aytadigan boʻlsak, ta’lim jarayonida zamonaviy axborot
texnologiyalaridan foydalanib, darsning koʻrgazmaligini ta’minlash mumkin.
Xususan, pedagogik dasturiy vositalar yordamida informatika darslarida maqsadli
foydalanish mumkin. Buning uchun yuqoridagidek, AutoPlay dasturi yordamida
pedagogik dasturiy vositalarni yaratish zarur.
Do'stlaringiz bilan baham: |
