Диссертацияларининг асосий илмий натижаларини чоп этиш тавсия этилган илмий нашрлар ва Россия

 1-расм. Олий таълим муассасалари 
молиявий ресурсларини бошқариш 
механизмининг таркибий тузилмаси 
1-расмда келтирилган тузилма олий таълим му
-
ассасалари молиявий бошқарув механизмининг 
таркибий тузилмаси сифатида қабул қилиниши 
мумкин. Унда ҳуқуқий, меъёрий ва ахборот таъ
-
минот тизимлари, шунингдек, ички молия меха
-
низмларини бошқариш элементлари (молиявий 
усуллар ва молиявий таъсир воситалари) акс этти
-
рилган. Бунда молиявий таъсир усуллари деганда 
молиявий ресурсларни шакллантириш ва ишлатиш 
жараёнига таъсир этиш воситалари назарда тутила
-
ди. Улар жумласига молиявий режалаштириш, мо
-
лиявий ҳисоб, молиявий таҳлил, молиявий тартиб
-
га солиш ва назоратни киритиш мумкин.
Мазкур тузилмада молия механизмининг олин
-
ган натижаларни ифодаловчи элементлари мавжуд 
эмаслигини эътироф этиш зарур. Бундай элемент
-

---

185
№ 2 (13)
Апрель-июнь, 2021 йил
этиш, стипендиялар тартибини ўзгартириш, таълим 
кредитлари ва бошқаларни жорий этиш бугунги кун 
талабларидан бирига айланмоқда. Олий таълим му
-
ассасаларини молиялаштиришга хусусий фирма ва 
бошқа ташкилотларни жалб этиш, уларга малакали 
мутахассислар тайёрлаб бериш бўйича шартнома
-
лар имзоланиши лозим. Олий таълим муассасала
-
ри ўзларининг мавжуд ва қўшимча маблағларидан 
самарали фойдаланишга ҳаракат қилишлари, бунда 
илғор хориж тажрибасидан кенгроқ фойдаланиш 
мақсадга мувофиқдир.
Шу ўринда, давлат ҳисобидан молиялашти
-
ришнинг қисқариши ва харажатларнинг юқори 
суръатларда ўсиши олий таълим муассасалари 
асбоб-ускуналари ва биноларининг ҳамда ўқув би
-
блиотека фондининг тез эскиришига, педагогик ка
-
дрлар малакасига бўлган талабларнинг пасайиши
-
га, илғор илмий асбоб-ускуналар ва ўқув-методик 
материаллар ва бошқаларнинг етишмаслигига олиб 
келди. Бундай шароитда дунёнинг кўплаб мамла
-
катлари АҚШдан ўрнак олишга ва унинг талабалар 
ёки манфаатдор шахслар, ташкилотлар ва фирма
-
лар ҳисобидан олий таълим муассасаларини молия
-
лаштиришни кенгайтиришга қаратилган тажрибаси
-
дан фойдаланишга ҳаракат қилдилар. 
АҚШда ўтган асрнинг 80-йилларидан бошлаб 
ҳозиргача алоҳида штатлар ҳукуматлари ва олий 
таълим муассасалалари ўртасидаги ўзаро муноса
-
батларда муҳим ўзгаришлар содир бўлмоқда. Чун
-
ки анъанавий равишда федерал маъмуриятнинг 
олий таълим муассасаларига таъсири фақат тўғри
-
дан-тўғри талабаларга молиявий ёрдам кўрсатиш, 
илмий тадқиқотларни молиялаштириш ва бошқа 
бир неча йўналишлар бўйича чекланган бўлиб, бу 
ерда олий таълимни ислоҳ қилишда асосий ролни 
штатларнинг ҳукуматлари ўйнамоқда.