Baxtiyor mengliyev

Mustaqil o‘zlashtirish uchun 
Ma’no nozik masala 
Bir qarashda til birliklarining ma’nosi oddiyga o‘xshaydi. Biroq 
har bir sathda o‘z birliklarining ma’no sirlari bor.  
 
Leksikada 
so‘zlar  birlik  va  ko‘plikda  bo‘ladi  deymiz:  oyoq,  uy,  stul 
birlikda;  qo‘llar,  toshlar  ko‘plikda;  xalq,  millat  –  jamlovchi  ot. 
Lekin  nega  oyoq  bitta  predmetni  anglatsa,  Tovuq  bir  oyoqda 
turibdi  deymiz?  Demak,  oyoq  so‘zida  birlik  ma’nosi  ikki  marta 
ifodalangan ekan-da! Uy toshdan qurilgan (bitta toshdanmi?)  
 
Morfologiyada 
Yoki  chaqaloqcha  so‘zini  olaylik.  Chaqaloq  aslida  “kichkina” 
ma’nosiga  ega.  Lekin  unga  kichraytirish-erkalash  qo‘imchasini 
qo‘shamiz.  Teshik  so‘zida  ham  “kichik”  degan  ma’no  bor.  Ammo 
juda katta teshik degan birikmani qo‘llaymiz. 
117

---

Sintaksisda 
Sintaksisda  ham  bunday  qiziq  ma’nolarni  ko‘rish  mumkin. 
Masalan,  Salim  uyga  bordi  gapida  bordi  bir  martalik  harakatni 
ifodalagan.  Lekin  uni  ikki  marta  qo‘llasak-chi:  Salim  uyga  bordi, 
bordi. Bordi so‘zi ikki marta qo‘llanganda, ikki marta takrorlangan 
harakatni emas, ko‘p, tinimsiz harakatni ifodalaydi.