Русс нашриётига сўз боши

Тўртта ҳарфдан иборат сўзлар 
 
Бизнесда умуман ишлатишга арзимайдиган бир қанча сўзлар мавжуд. 
Йўқ, бу сиз ўйлаган сўзлар эмас. Булар бутунлай одоб чегарасидаги сўзлар – 
зарур (need), шарт (must), қила олмайман (can’t), осон (easy), фақат (just), 
ягона (only), тез (fast). Улар ҳудди қизил байроқ каби, соғлом мулоқотнинг 
йўлида тўсиқ бўлади. Улар душманона муносабатларни келтириб 
чиқаришади, самимий муҳокамаларни бузишади ва лойиҳаларнинг ушланиб 
қолишига сабаб бўлади.
Сиз бу сўзлардан фойдаланиш билан, сиз фақат оқ ва қора рангларгина 
мавжуд дунёга тушиб қоласиз. Лекин ҳақиқат камдан-кам ҳоллардагина бу 
рангларнинг ўзидангина иборат бўлади. Бу сўзларни ўқиганда одамларнинг 
асаблари бузилади ва бу асабийлашиш муаммоларни келтириб чиқаради. 
Мутлақо ҳафагарчиликлар келиб чиқмайдиган ҳолатлар эса, қарма-қаршилик 
ва кескин муносабатларни келтириб чиқариши мумкин.
Бу сўзларнинг қандай қўрқинчли жиҳати мавжуд? 
Зарур. Жуда камдан-кам нарсаларгина ҳақиқатдан ҳам уларни бажариш 
кераклигига зарурат сезади. “Зарур”нинг ўрнига “мумкин” ёки “сиз бу ҳақда 
нима деб ўйлайсиз?” ёки “бу қандай жаранглаяпти” деб айтиш яхшироқ. 
Қила олмайман. Сиз “қила олмайман” десангиз ҳам аслида, уни қила 
оласиз. Баъзида “қила олмайман” тескари маъно англатади: “Биз бу 
маҳсулотни ҳозир сотувга чиқара олмаймиз, чунки у ҳали тайёр эмас”. Ёки: 

---

“биз бунинг учун бошқа вақт сарфлай олмаймиз, чунки уни сотувга 
чиқаришимиз керак”. Бу тасдиқларнинг иккаласи ҳам тўғри бўлиши мумкин 
эмас. Ёки, бир дақиқа шошмай туринг, эҳтимол, мумкиндир? 
Осон. Бу сўзлардан одатда бошқаларнинг ишини таърифлаганда 
фойдаланилади. “сен буни осонгина уддалайсан, тўғрими?”. Лекин, эътибор 
беринг: “ўзининг шахсий мажбуриятини одамлар камдан-кам ҳолларда 
“осон”деб таърифлашади”. Ўзларидан сўралганда, улар аввалига: 
“Топшириқни бир кўриб чиқишимга рухсат берчи”, дейишади, лекин 
бошқаларга шунчаки: “Бу осонгина топшириқни бажар”, деб айтишади ва 
ёзишади.
Бу сўзлар кўпинча баҳс-мунозаралар вақтида юзага чиқади 
(шкҳунингдек уларнинг амакиваччаларига ҳам эътибор беринг: “ҳаммаси”, 
“ҳеч ким”, “ҳар доим” ва “ҳеч қачон”). Бу сўзлар икки тараф ўртасида танлов 
ўтказишга мажбур қилиб, муҳокамадаги иштирокчиларни бурчакка тиқиб 
қўяди. Ҳар қандай компромисс, ҳар қандай иккиланилган қарорлар бу ерда 
рад этилади. Бир сўз билан айтганда одамлар пешонасини бир-бирига 
уришади.
Бу сўзлар айниқса, бир вақтда ишлатилганда хавфлироқ бўлади: “Биз бу 
функцияни дарҳол қўшишимиз керак. Биз бу функциясиз сотишни йўлга қўя 
олмаймиз. Бу бор йўғи бир кичкина детал, шунинг учун уни жорий этиш 
осон бўлади. Сиз бу топшириқни тезда уддалашингиз керак”. Бор-йўғи 31 сўз 
юзлаб йўналишдаги гапларни келтириб чиқаради. Бу рецепт эса ҳалокатдтир.