O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi buxoro oziq-ovqat va yengil sanoat texnologiyasi instituti

 
1. Un tortishning turlari. 
Un  tortish  deb  donni  qayta  ishlab  un  olish  texnologik  operatsiyalarining 
bir  butunligiga  aytiladi.  Dondan  qayta  ishlab  olinadigan  un  standart 
talablariga  javob  berishi  va  yuqori  iste`molboplik  xossalariga  ega  bo`lishi 
kerak.  Unning  navi  va  chiqishiga  qo`yilgan  talablarga  qarab,  texnologik 
operatsiyalarning soni, ularning o`zaro aloqadorligi va ketma ketligi turlicha 
bo`lishi mumkin. Jaydari un ishlab chiqarishda asosiy e`tibor donni anatomik 
qismlarga  ajratmasdan  ma`lum  yiriklikgacha  maydalash  asosiy  vazifa  qilib 
qo`yiladi.  Texnikaning  zamonaviy  rivojlangan  darajasida  bu  muammoni  hal 
qilish qiyin emas. SHuning uchun yanchish jarayoni donni un holigacha jadal 
maydalaydigan bitta bosqichdan iborat bo`ladi. 
Navli  un  tortishda  don  endospermining  kraxmalli  qismi  mayin  qilib 
yanchiladi,  qobiq,  aleyron  qatlam  va  murtak  kepak  ko`rinishida  alohida 
ajratib  olinadi.  Donni  maydalashga  qaratilgan  murakkab  vazifa  texnologik 
jarayonni  murakkablashtirishni  talab  etadi.  Bunda  donni  fiziko-kimyoviy, 

---

 
76 
strukturali-mexaniq  xossalariga  asosan  va  donni  sifatiga  qarab  maydalash 
mahsulotlarini  ajratishni  ta`minlaydigan  qo`shimcha  operatsiyalarni  kiritish 
zarurati hosil bo`ladi.