Abu ali ibn sino nomidagi buxoro davlat tibbiyot

Virusologik nazariya
tarafdorlari psoriaz bilan og'rigan bemorlarning a`zo 
to'qimalarida elementar zarrachalar, spetsifik antitelolar borligi; laboratoriya 
hayvonlariga psoriatik o'choqdan olingan to'qima ekstrakti yuborilganda ular terisida 
granulyomatoz to'qimalar hosil bo'lishi, tovuq embrionining xorion allantoisida 
"kasallik qo'zg'atuvchisining"kul'tivatsiya qilinishini asosiy dalil qilib keltiriladi. 
Ko'pchilik olimlar bu nazariyani yoqlamaydilar, chunki psoriaz bilan og'rigan bemor 
qonini boshqa kasallikdan og'rigan kishiga quyganda psoriaz yuqishi kuzatilmagan.
Infektsion-allergik nazariyaga muvofiq psoriaz pnevmoniya, tonzilit,gripp yoki boshqa 
surunkali infektsion kasalliklardan so'ng vujudga keladi. Bunday bemorlarda 
antistreptolin O va antistreptokinazalarahni, strepto va stafilo-allergenlarning yuqori 
titrda bo'lishi hamda bunday bemorlarni g va stafiloanatoksin bilan sensibilizatsiya 
o'tkazganda bemorlar ahvolining yaxshilanishi bu dermatozning patogenezida strepto- 
stafilokokklar kattahamiyatga ega ekanini ko'rsatdi. Bu nazariyaga ko'ra psoriaz virus, 
mikroblar va ularning hayot faoliyati davomida hosil bo'lgan mahsulotlarga nisbatan 

---

21 
allergik reaktsiyalar natijasidir. Surunkali infektsion kasalliklar organizmning qarshilik 
qilishini susaytirib psoriatik virusning organizmga kirib kelishiga sharoit yaratadi va 
oqibatda avval shu virusga nisbatan o'ta sezuvchanlik, keyin esa autosensibilizatsiya 
vujudga keladi. Bunday autoimmun reaktsiyalar organizmning genlari tomonidan 
nazorat qilinib turadi. 
Nevrogen nazariyasi.
Ko'pchilik olimlar fikricha psoriaz bu markaziy nerv 
sistemasini trofik xususiyatining buzilishi oqibatida vujudga keladi. Psoriazga 
chalingan bemorlarning ko'pchiligida markaziy va vegetativ nerv sistemalari 
tomonidan turli o'zgarishlarni (nevroz, dientsefalit, vegetodistoniya va b.q.) kuzatilish 
mumkin. Psoriaz kelib chiqishida nerv sistemasining muhim ahamiyatga ega 
ekanligini organizmda fiziologik faol moddalar (gistamin, serotonin, katiholamin, 
atsetilholin va b.q.) miqdorining oshib ketishi isbotlaydi. Lekin, nevrogen nazariya 
barcha hollarda ham psoriazni kelib chiqishini mutlaqo isbot qila olmaydi. Masalan, 
yosh bolalarda psoriaz vujudga keishidan avval nevroz yoki emotsional buzilishlar 
kuzatilmaydi.