Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги а. А. Омонов, Т. М.ҚОралиев

Кредит уюшмалари актив операциялари
–
бу пассив операциялар 
натижасида шакллантирилган молиявий маблағларни тегишли фойдани 
шакллантириш мақсадида самарали мақсадларга жойлаштириши билан 
боғлиқ фаолияти мажмуидир. Кредит уюшмалари актив операциялари 
иқтисодий моҳиятидан келиб чиққан ҳолда 
моддий ва номмоддий 
активларга, рискли ва рисксиз активларга, даромад келтирадиган ва 
даромад келтирмайдиган активлар
сифатида гуруҳлаш мумкин. 
Кредит уюшмаларининг 
моддий активларига
бевосита қиймат ва буюм 
кўринишида мавжуд бўлган активлар киради. Масалан, кассадаги нақд 
пуллар, кредитлар, асосий воситалар шулар жумласидандир. 
Номоддий 
активларга 
кредит уюшмасини фаолиятини ташкил этиш учун сотиб олинган 
дастурий маҳсуллар, гудвилл ва бошқа шу кабиларни киритиш мумкин. 
Маълумки, кредит муассасалари томонидан амалга оширилаётган 
барча операцияларнинг асосий қисми бевосита риск билан боғлиқ. 
Шунингдек, кредит уюшмаларининг фаолияти ҳам бундан ҳоли эмас. Шу 
жиҳатдан уларнинг актив операциялари ҳам 
рискли ва рисксиз активлардан 
иборатдир. Кредит уюшмаларининг рискли операциялари бевосита уларнинг 
даромадларини шакллантириш билан боғлиқ операциялари жараёнида 
вужудга келиб, риск даражаси қанчалик юқори бўлса уларнинг даромадлари 
ҳажми ҳам шу даражада юқори бўлади ва аксинча. 
Кредит уюшмаларининг рискли операциялари сифатида берилган 
кредитлар, инвестициялар, лизинглар ва бошқа шахслардаги омонатларини 
келтириш мумкин. Рисксиз активлар таркибига эса кассадаги нақд пуллар, 
тижорат банкларидаги маблағлари, асосий воситалар ва шунга ўхшаш 
активларини киритиш мақсадга мувофиқдир. 

---

297 
Кредит 
уюшмаларининг 
барча 
операциялари 
ҳам 
даромад 
келтирмайди, шундай бўлсада, уюшманинг фаолиятини ташкил этиш 
мақсадида улар даромад келтирмайдиган операцияларни амалга оширишга 
ҳам мажбурдирлар. Масалан, кассадаги нақд пул билан боғлиқ операциялари, 
асосий воситалар, банкдаги ҳисобварақларидаги маблағларни 
даромад 
келтирмайдиган активлар 
сифатида таъкидлаш мумкин.
Кредит уюшмаларининг 
даромад келтирадиган активлари 
таркибига 
кредитлар, инвестициялар, лизинг ва бошқа муассасаларга қўйилган 
муддатли жамғармаларни киритиш мумкин.
Кредит уюшмаларининг