«яшил» иш ўринларини яратиш орқали экологик барқарор иқтисодиётга адолатли ўтиш

Қудратилла Рафиков 
 
Ўзбекистон касаба уюшмалари Федерацияси раиси

---

6 
КИРИШ 
 
Жаҳон иқтисодиёти ривожланишининг ижобий тенденциялари инсонларга 
салбий таъсир кўрсатаётган тенгсизликнинг кучайиши, гендер тенгсизликнинг 
сақланиб қолиши, ишсизлик, ижтимоий адолатсизлик, атроф-муҳит ҳолатининг 
ёмонлашиши ва вақти-вақти билан рўй берадиган иқтисодий, молиявий, 
энергетик ва озиқ-овқат инқирозлари билан биргаликда кечиши жиддий 
ташвишни келтириб чиқаради. Минтақаларнинг иқтисодий ўсишининг юқори 
суръатларини таъминлаш зарурияти шароитларида, мавжуд бўлган экологик, 
иқтисодий ва ижтимоий хавфларни бартараф қилишнинг истиқболли 
йўналишларидан бири бўлиб “яшил” иқтисодиётга ўтишни амалга ошириш 
асосида ҳудудларнинг барқарор ривожланишини таъминлаш ҳисобланади. 
Ҳозирги вақтда кўплаб мамлакатлар иқтисодиётнинг экологиялаштиришдан 
жуда манфаатдор бўлиб, шу туфайли “яшил” иқтисодиёт тобора катта аҳамият 
касб этмоқда.
Табиий муҳитнинг ифлосланишида иқтисодий ривожланган мамлакатлар 
асосий жавобгар бўлиб ҳисобланади. Уларда дунё аҳолисининг тахминан 20 % 
фоизи истиқомат қилади. Аммо ўз фуқаролари фаровонлигининг юқори 
даражасини сақлаб қолиш учун давлатлар дунёда ишлаб чиқарилаётган 
энергиянинг 70 %, металлнинг 75 % ва ёғочнинг 85% ни истеъмол қилишмоқда. 
Ривожланган мамлакатлар улушига жаҳондаги ифлосланишнинг 65 % дан 
ортиғи, шу жумладан охирги йигирма йилда куррамиз атмосферасига 
ташланган ис газининг 2/3 қисми тўғри келади.
Ривожланган мамлакатларда атроф-муҳитнинг ифлосланиши оқибатида 
етказилган иқтисодий зарар уларнинг ЯИМ 4-6 % миқдорида баҳоланмоқда. 
Экологик муаммоларнинг ўткирлиги ва муҳимлиги, ҳукуматларни уларнинг 
ечимини топиш, ривожланган мамлакатларда давлат бошқаруви тизимида 
муҳим ўрин эгаллаган фаол экологик сиёсатни амалга оширишга мажбур 
қилмоқда
6
.