|
Mich Elbom. Morrining seshanba darslari
www.ziyouz.com
kutubxonasi
40
deb dunyoda nimalar sodir boʻlayotganiga qiziqmasligim kerakmi?
– Balki.
U xoʻrsindi.
– Balki sen haqdirsan. Ehtimol, bu narsalar meni qiziqtirmasligi
kerakdir. Bari bir ular
qanday yakun topishini koʻrishga ulgurmasam.
Lekin buni tushuntirish qiyin, Mich. Hozir oʻzim azob chekayotganim
uchun
boshqa
azoblanayotganlarning
dardini
oldingidan-da
yaxshiroq his qilaman. Yaqinda televizordan Bosniyada koʻchani
yugurib kesib oʻtayotgan odamlar oʻqqa tutilganini, oʻldirilganini
koʻrsatishdi. Begunoh qurbonlarni koʻrib, koʻzimga yosh keldi. Ular
chekayotgan azob-
uqubatlarni oʻz boshimdan kechirayotgandek his
qildim. U odamlarning hech birini tanimayman. Ammo… Qanday
tushuntirsam ekan? Me
ni...ular bilan qandaydir rishta bogʻlab
turgandek tuyuladi.
Uning koʻzlari namlandi, men esa mavzuni oʻzgartirishga urindim,
biroq u yuzini artib, qoʻlini siltadi.
– Salga yigʻlaydigan boʻlib qolganman, — dedi u. — Eʼtibor berma.
“Taajjub” ichimda oʻylayman men. Oʻzim yangiliklar sohasida
ishlardim. Oʻlganlar haqidagi voqealarni yoritardim. Motam
tutayotgan oila aʼzolari bilan suhbatlashardim. Hatto dafn
marosimlarida ham ishtirok etardim. Lekin hech yigʻlamagandim.
Morri esa dunyoning narigi yarmida yashayotgan insonlarning
azoblanishini koʻrib koʻz-yosh toʻkayotgandi. Qiziq, odam umri
oxirlaganda shu holatga tushib qolarmikan? Balki oʻlim oxir-oqibat
mutlaqo begonalarni ham bir-
biriga achinib, koʻz-yosh toʻkadigan
qilib qoʻyuvchi ulkan langarchoʻpdir.
Morri sochiqchaga burnini qoqdi.
– Sen bu narsani toʻgʻri tushunasan, a? Erkaklar ham yigʻlashini?
– Albatta, — deb, javob qaytardim tezda.
U jilmaydi.
– Eh, Mich, men bilan koʻngli boʻsh insonga aylanasan. Kuni kelib,
Mich Elbom. Morrining seshanba darslari
www.ziyouz.com
kutubxonasi
41
yigʻlash normal holat ekanini isbotlayman senga.
– Ha, ha, — dedim men.
– Ha, ha, — dedi u ham.
Ikkimiz ham kulib yubordik, chunki Morrining yigirma yilcha oldin shu
gapni koʻp takrorlash odati bor edi. Asosan, seshanba kunlari.
Aslida, seshanba har doim birgalikda oʻtkazadigan kunimiz boʻlgan.
Morrining men qatnashgan darslari seshanbada boʻlardi, uning
qabul soatlari seshanba kunlariga belgilangandi, va nihoyat, men
Morri tavsiya qilgan mavzuda diplom ishimni yozayotganimda ham
boshidanoq Morri bilan seshanba kunlari goh uning kabinetida, goh
universitet oshxonasida, gohida esa Perlman Xoll korpusining
zinapoyalarida birga oʻtirib mavzu ustida ishlardik.
Shu sababli hovlisida qizil zarang daraxti qad koʻtargan uydagi
uchrashuvlarimizni ham seshanbadan boshqa kuni oʻtkazib
boʻlmaydigandek tuyulardi. Ketishga hozirlanayotib, Morriga shu
haqida eslatdim.
– Biz seshanba odamlarimiz, — dedi u.
– Seshanba odamlari, — takrorladim men.
Morri jilmaydi.
– Mich, sen oʻzim tanimagan insonlar haqida ham qaygʻurishim
toʻgʻrisida soʻraganding. Lekin shu xastalik tufayli oʻzim anglab
yetgan eng muhim narsa nimaligini aytaymi?
– Nima ekan?
– Hayotda eng muhim narsa bu — oʻzgalarga mehr ulashish va uni
oʻzing ham qabul qilishni oʻrganish.
Uning ovozi pasayib, shivirlab gapini davom ettirdi.
– Mehrni qabul qila bilish. Oʻzimizni mehr-muhabbatga noloyiq deb
oʻylaymiz; unga qalbimizni ochsak, oʻta koʻngilchan boʻlib qolamiz
deb oʻylaymiz. Ammo Levin ismli bir dono kishi toʻgʻri aytgan: “Mehr-
muhabbat
— bu yagona oqilona amal”.
Taʼsirli chiqishi uchun bir oz tin olib, keyin yana takrorladi: “Mehr-
Mich Elbom. Morrining seshanba darslari
www.ziyouz.com
kutubxonasi
42
muhabbat
— bu yagona oqilona amal”.
Men odobli talaba kabi bosh irgʻab, tasdiqladim va u beholgina
nafas chiqardi. Men uni bagʻrimga bosish uchun egildim. Keyin esa
oʻzimga xos boʻlmagan ishni qilib, uning yuzidan oʻpib qoʻydim.
Uning siyraklashib borayotgan soqol moʻylari yuzimga botib,
bemajol qoʻllarini qoʻllarimga tegganini his qildim.
– Demak, keyingi seshanba kelasan, a? — shivirlab soʻradi u.
U sinfga kirib, bir soʻz aytmasdan kursisiga borib oʻtiradi. Indamay
bizga qaraydi, biz unga qaraymiz. Avvaliga bir-ikki burchakdan
qiqirlab kulgan ovoz eshitiladi, biroq Morri faqat yelkasini uchirib
qoʻyadi, xolos. Oxir-oqibat, sinfni chuqur sukunat egallaydi va biz
eng past tovushlarni ham ilgʻay boshlaymiz: xona burchagidagi
is
itish radiatorining gʻuvullashi, baqaloq talabalardan birining
pishillab nafas olishi.
Baʼzilarimiz asabiylasha boshlaymiz. Qachon u biror gap aytarkan?
Tipirchilab, qoʻl soatlarimizni tekshiramiz. Baʼzi talabalar oʻzlarini
bularning barchasidan yuqoriroq turadigandek tutib, derazadan
tashqarini tomosha qiladi. Oʻn besh daqiqacha davom etgan
jimjitlikdan soʻng Morri pichirlab, sukunatni buzadi.
– Bu yerda nima boʻlyapti?
Sekin-
asta Morri koʻzlaganidek sukunatning inson munosabatlariga
taʼsirini muhokama qila boshlaymiz. Nega jimjitlikdan xijolat
chekamiz? Shovqin-suron bizga qanday tasalli beradi?
Sukunat menga xalal bermaydi. Doʻstlarim bilan tinimsiz
chugʻurlashsam-da,
odamlar
oldida
his-
tuygʻularim
haqida
gapirishdan tortinaman, ayniqsa, ular kursdoshim b
oʻlmasa. Agar
darsda shu talab qilinsa, men soatlab jimjitlikda oʻtirishim mumkin.
Sinfdan chiqayotganimda Morri meni toʻxtatadi.
– Bugun kam gapirding, — deydi u.
– Bilmasam. Qoʻshimcha qilishga arzirli fikr kelmadi.
– Menimcha, senda qoʻshimcha qilishga fikrlar koʻp. Rostini aytsam,
Mich Elbom. Morrining seshanba darslari
www.ziyouz.com
kutubxonasi
43
menga yoshligida sen kabi oʻylarini ichida saqlashni xush koʻrgan bir
kishini eslatasan, Mich.
– Kimni?
– Meni.
Do'stlaringiz bilan baham: |
