Моррининг сешанба дарслари

 
Uchinchi seshanba: pushaymonlik haqida suhbatlashamiz
 
Keyingi seshanba kuni odatdagidek bozor-
oʻchar qilib keldim: 
makkajoʻxorili makaron, kartoshkali salat, olmali pirog. Yana Sony 
magnitofonini ham koʻtarib keldim. 
– Nimalar haqida suhbatlashganimizni eslab qolishni xohlayman, — 
dedim Morriga. 
— Ovozingizni yozib olishni istayman...keyinroq 
ham tinglash imkonim boʻladi. 
– Men oʻlganimdan keyin demoqchisan-da. 

---

Mich Elbom. Morrining seshanba darslari 
www.ziyouz.com
 kutubxonasi 
48
– Unday demang. 
U kuldi. 
– Mich, men oʻlyapman. Keyinroq emas, aksincha, tez orada. 
Keyin u yangi texnikaga ishora qilib: 
– Buncha katta boʻlmasa, — dedi. 
Bezbet muxbirdek his qildim oʻzimni shu payt. Doʻst hisoblangan ikki 
inson orasida magnitof
on begona oʻt yoki sunʼiy quloqdek ortiqchalik 
qiladi, degan oʻy oʻtdi xayolimdan. Buning ustiga shuncha odam 
Morrining eʼtiboriga mushtoqligini hisobga olsak, men bu 
seshanbalarda haddan ortiq koʻp narsalarga ulgurib qolishga 
urinayotgan boʻlgandirman. 
– Menga qarang, — dedim magnitofonni qoʻlimga olib, — Buni 
ishlatishimiz shartmas. Agar bu narsa sizga noqulaylik tugʻdirsa. 
Morri 
koʻrsatkich barmogʻi bilan tergagandek ishora qilib, meni 
toʻxtatdi va koʻzoynagini yechgan edi, u boʻynidagi ipga ulab 
qoʻyilgani uchun koʻksida osilib, bir muncha vaqt tebranib turdi. U 
koʻzlarimga tik qarab: 
– Joyiga qoʻy, — dedi. 
Men magnitofonni joyig
a qaytarib qoʻydim. 
– Mich, — davom etdi u yumshoqroq ohangda, — sen 
tushunmayapsan. Men senga oʻz hayotimni gapirib bermoqchiman. 
Tildan qolmasimdan, aytib qolay deyapman. 
Uning ovozi pasayib, shivirlashga oʻtdi. 
– Kimdir mening hikoyamga quloq tutsa deyman. Sen tinglaysan, a? 
Bosh irgʻatdim. 
Bir lahza jim qoldik. 
– Xoʻsh, — dedi u, — matohing yoqiqmi? 
Rostini aytganda, magnitofonning vazifasi faqat xotiralarni muhrlab 
qolish emasdi. Men Morridan ayrilib qolayotgandim, biz hammamiz 
uni yoʻqotayotgandik: uning oilasi, doʻstlari, sobiq shogirdlari, 
hamkasb professorlar, siyosiy muhokamalar uchun tuzilgan jonajon 

---

Mich Elbom. Morrining seshanba darslari 
www.ziyouz.com
 kutubxonasi 
49
guruhlaridagi 
oshnalari, 
sobiq 
raqqos 
sheriklari, 
umuman, 
barchamiz. Magnitofon tasmalari esa suratlar va video-yozuvlar kabi 
oʻlim xurjunidan hech qursa nimadir oʻmarib qolishga boʻlgan 
besamar urinish edi. 
Biroq Morrining jasurligi, yumorga boyligi, sabri va samimiyligiga 
guvoh boʻlish orqali men uning hayotga tamomila boshqacha nigoh 
bilan qarayotganini tobora ravshanroq anglab borayotgandim. Men 
tanigan insonlarning hech biri hayotga bunday qaramasdi. 
Sogʻlomroq nigoh edi u. Teranroq nigoh. U esa oʻlim yoqasida edi. 
Agar taqdirga tan berib, oʻlimga tik boqqanimizda fikrlarimiz sirli 
ravishda ravshan tortadigan boʻlsa, unda Morri bu hodisa haqida 
boshqalarga gapirib berish istagida ekanini bilardim. Va men bu 
narsani qoʻlimdan kelgancha uzoqroq xotiramda saqlab qolishni 
xohlardim. 
Birinchi marta Morrini “Tungi xabarlar” da koʻrganimda, u oʻlimi 
muqarrarligini bilgach, biror ishidan pushaymon boʻlganmikan deb 
qiziqqandim. Yoʻqotilgan doʻstlari uchun achchiq-achchiq koʻz-yosh 
toʻkdimikan? Agar imkoni boʻlganda, boshqacha hayot kechirgan 
boʻlarmidi? Xudbinlarcha “Agar men uning oʻrnida boʻlganimda, 
amalga oshirilmagan ishlarim, havoga sovurilgan imkoniyatlarim 
haqidagi qaygʻuli oʻylarga gʻarq boʻlarmidim?” deb oʻzimni savolga 
tuta boshladim. Ichimda saqlab kelgan sirlar yashirin qolib 
ketayotganidan afsuslanarmidim? 
Men shu haqida Morridan soʻraganimda, u boshini irgʻadi. 
– Hammani shu savol qiynaydi, shunday emasmi? Bugun 
umrimning soʻnggi kuni boʻlsa-chi? 
U yuzimga tikilib turib, ikkilanish, parishonlik alomatlarini oʻqigan 
boʻlsa ajab emas. Xayolimda bir kuni ish stolim yonida yozayotgan 
maqolamni yakuniga yetkazishga ham ulgurmay gup etib yiqilib, jon 
berishim va tibbiy tez yordam xodimlari murdamni olib chiqib 
ketayotgan bir paytda muharrirlarim chala qolgan maqolamga 

---