Олий ва ўрта маҳсус таълим вазирлиги тошкент молия институти

6. Электрон хизматларнинг юқори сифати
– умуман айтганда, электрон 
ҳизматларнинг сифати анча мураккаб синтетик кўрсатгичдир. Унинг 
қандайлиги хизмат кўрсатиш сифати билан, шахсий таркибнинг сифатли 
хизмат кўрсатиши билан, ишончлилик билан, информацион тизимнинг 
узлуксиз ишлай олиши билан, маркетингнинг сифати билан ҳамда тескари 
алоқанинг сифати билан аниқланади. Юқори сифат – бу ҳаридорларни жалб 
қиладиган ва уларни маҳсулот ва хизматларнинг доимий истеъмолчиси 
бўлишга ундайдиган бир кўрсатгичдир.
11.3. Электрон тижорат муаммолари ва амалий моделлари 
Ушбу бўлимда кўриб чиқиладиган ҳамда электрон бизнес билан боғлиқ 
таваккалчиликлар ёки рисклар электрон тижорат ташкил қилишда 
тадбиркорлар томонидан алоҳида аҳамият берилиши керак бўлган масала ва 
муаммолар тавсифидир. Бунда 
бенчмаркингдан
, яъни, бизнес жараёнларни 
ривожлантириш ва унинг кўрсатгичларини ҳамда товар сориб олиш 
жараёнини бошқариш; яхшилаш мақсадида жаҳондаги энг илғор 
компаниялар фойдаланадиган механизмларни ўрганиш ва уларни маҳаллий 
шароитларга тадбиқ қилиш усулидан фойдаланилади. Бизнинг назаримизда 
ҳозирги даврда электрон тижорат ташкил қилиш ва уни юргизиш билан 
боғлиқ қуйидаги таваккалчиликлар мавжуд: 

Товар етказиб берувчиларни топиш
ва улар орасидан ишончлиларини 
танлаш ҳамда товарлар сотиб олиш ва сотишни бошқариш билан боғлиқ 
таваккалчилик; 

Ҳизмат кўрсатиш вақти имкон даражасида қисқартирилиши лозим
, акс 
холда секин хизмат кўрсатиш мижозларнинг кетиб қолишига сабаб 
бўлиши мумкин. Бундай муаммодан қутулиш учу 
ОЗОН
электрон савдо 
тизимида интернет-магазинда сотилган товарларни етказиб бериш турли 
усуллар ёрдамида амалга оширилади, шу жумладан, заказларни 
топшириш пунктлари орқали, „
О-Куръер
“ деб номланган ўз ҳизмати 
орқали, 
ДҲЛ эхпресс
воситасида, э
МС
ва 
Почта Россия
орқали; 

---

396 

Интернет-магазинлардаги олдиндан тўлов миқдорининг
жуда паст 
миқдордалиги – бунинг натижасида омбордаги товарланинг айланмаси 
камайиб кетади. Масалан, Россияда олдиндан тўлов миқдори 26% 
атрофидалиги (
Россияда 2014 йил интернет-савдоси. Йиллик ҳисобот, 
ДАТАинсигҳт, ИнСалес, Паю, с.13
) кузатилган. Демак, агарда компания 
электрон савдо билан шуғулланмоқчи бўлса, унга жуда катта миқдордаги 
айланма капитал керак бўлади; 

Електрон тўловларга бўлган ишончнинг анча пастлиги
, бу ўз навбатида 
банк карталари орқали тўловларнинг камлигига олиб келади; 

Фирибгарлик билан боғлиқ бўлган муаммолар
– товарни сотиб олгандан 
сўнг, ҳар хил баҳоналар билан уни қайтиб бериш, ўғирланган ёки бошқа 
инсонларнинг пластик карталаридан фойдаланиш; 

Информацион тизим ишончлилиги
билан боғлиқ бўлган муаммолар; 

Компания ўз логистик тизимига эга бўлмаган холда
вужудга келадиган 
товарни етказиб бериш бўйича муаммолар. Ҳақиқатан ҳам, агар 
мамлакатда 
товарларни 
етказиб 
бериш 
бўйича 
тизим 
яхши 
ривожланмаган бўлса, электрон савдо ҳам рисоладагидай фаолият 
кўрсата олмайди; 

Ташқи муҳитда рўй берадиган ўзгаришлар
билан боғлиқ муаммолар, шу 
жумладан, муҳитнинг жуда чалкаш ва мураккаблиги, электрон тижорат 
билан боғлиқ норматив-ҳуқуқий базанинг мукаммал эмаслиги ва 
ноаниқлик бизнес юритиш учун катта ҳавфлар туғдириши мумкин; 

Кадрларнинг қўнимсизлиги
ёки уларнинг тезда бошқа ишга кетиб қолиши 
ҳам асосий муаммолардан биридир; 

Молиявий таваккалчиликлар
– масалан, э