Тошкент давлат аграр университети

Мавзу бўйича такрорлаш учун саволлар: 
1. Таъмирлаш ишларига оид қандай тушунчаларни биласиз, мисоллар келтиринг? 
2. Машиналарни таъмирлашга қабул қилиш ва тайѐрлашга қандай талаблар 
қуйилади, уларга шарҳлар беринг. 
3. Машиналарни таъмирлаш технологик жараѐннинг схемасини чизинг, таҳлил 
қилинг? 
4.Таъмирлаш корхонасидаги технологик машиносозлик корхонасидагидан қандай 
жиҳатлари билан фарқ қилади? Уларни таҳлил қилиб ва схемасини чизиб беринг? 
5. Ейилган деталларни тиклашнинг самарадорлиги қандай асосланади? 
6. Таъмирлаш техник сервис ишлари самарадорлигини ошириш принципларини 
таҳлил қилинг? 
 
Фойдаланилган адабиѐтлар: 
1. Аширбеков И.А., Горлова И.Г. Агроинженерияда илмий тадқиқот. Тошкент, 
2008.-318б. 
 

---

80 
2.2. Машиналар ишончлилигининг физик асослари 
 
Режа:
1.
 
Машина деталлари ейилиш қонуниятлари. 
2. Ейилиш ва ишқаланиш турларининг туркумланиши. 
3. Машиналар ишончлилигининг физик асослари, ишқаланиш 
назарияси. 
Мавзунинг мақсади:
талабаларга ишрнчлиликнинг физик асослари, 
деталлардаги емирилиш турлари тўғрисида янги билимлар бериш. 
Илгари таъкидлаганимиздек машиналарнинг хазмат муддатини 
пасайтирувчи бош сабаблардан бири улар таркибидаги деталларнинг жадал 
емирилишидир. 
Емирилиш 
– бу қолдиқ деформация таъсирида ва ишқаланиш 
оқибатида деталлардаги ўлчамларнинг аста-секин ўзгариш жараѐнидир. 
Емирилиш, занглаш (коррозия) таъсирида ҳам содир бўлиши мумкин 
(ГОСТ 16429 - 70). Емирилиш вақт бўйича детал ўлчамларининг ўзгариш 
тезлиги билан баҳоланади, масалан мм/с; уни бошқа ўлчам бирликларида ҳам 
боҳалаш мумкин: мм/км; мм/кг; мм/га; мм/мото-с ва х.к. 
Ейилиш
- детал сиртидан қолдиқ деформация кўринишида кўчиш 
жараѐни натижасидир. Ейилиш мкм ѐки мм ва ифодаланади.