Тошкент давлат аграр университети

5-расм. Техник вақт нормасининг калкуляцион структураси. 
Донавий вақт нормасининг ташкил этувчилар: 
t
g
= t
ш 
= t 
ас 
+ t 
ѐв
+ t
об
+ t
n
, 
бу ерда
t 
ас
– асосий (технологик) вақт (бир деталга нисбатан), мин. 
t 
ѐв 
- ѐрдамчи вақт, мин; 
t
об 
- ускунага хизмат кўрсатиш вақти, мин; 
t
n 
– иш вақтидаги тухташлар, мин. 

---

77 
Таъмирга қабул қилиш 
Таъмирлаш фондини қисмларга 
ажратиш 
Қисмларни ювиш ва тозалаш 
Қисмларни деталларга ажратиш 
Деталларни ювиш ва тозалаш 
Нуқсонларни аниқлаш
Яроқли
Чиқит
Таъмирталаб деталлар 
Объектни истеъмолчига топшириш 
6 расм. Хўжалик МТУ да машиналарни таъмирлаш технологик 
жараѐнининг умумий схемаси. 
Машиналарни асосий таъмирлаш ишлаб чиқариш жараѐнининг 
умумий схемаси 6-расмда келтирилган (мулоқат вақтида схема ва 
плакатлардан фойдаланган ҳолда жараѐннинг умумий холати кенг таҳлил 
қилинади). 
Машиналарни таъмирлашга қабул қилиш ва тайѐрлаш.
Машиналар, уларнинг агрегатлари ва қисмлари, шунингдек 
деталларни 
тиклаш
технологик жараѐнида кўрсатилган барча махсус асбоб-ускуналар 
билан жиҳозланган иш жойларидаги мавжуд технологияга аниқ риоя қилган 
ҳолда бажарилиши лозим. Асбоб-ускуналар рўйхати тегишли технологик 
операцияларни бажариш технологик карталари албомида кўрсатилган. 
Биринчи галда машинани сақлаш майдончаларидан ѐки алмаштириш 
пунктидан таъмирлашга қабул қилишда унинг бекам–кўстлиги текширилади. 
Таъмирлашга қабул қилинадиган объект, одатда, тоза бўлиши, сув ва 
мойлари тўкилган бўлиши керак (7-расмга қаралсин). 
Машиналарни буюртмачидан қабул қилиб олиш ва уни сақлаш
омборига (жойига) жўнатиш (машина бу ердан ишлаб чиқариш биноларига 
келтирилади) ишлаб чиқариш жараѐнининг бошланиши ҳисобланади. 

---

78 
Таъмирлашга жўнатиладиган машиналарга 
кўйиладиган талаблар 
Машина таъмирлашгача ва таъмирлашлараро маълум
миқдорда 
иш бажарган ѐки маълум хизмат муддатини ўтагандан кейин режага 
асосан таъмирлашга жўнатилади. 
Машинанинг техник ҳолати ташқи кўрикдан ўтказилиб ѐки унинг
техник ҳолатини баҳолайдиган воситалар ѐрдамида текширилади 
(дефектация ѐки диагностика қилинади).
Машинани таъмирлашга тайѐрлашга ундан омборга сақлаш учун: 
электр жиҳозлари, таъмирлаш тизимининг асбоб ва қисмлари, 
резинадан ва газламадан тайѐрланган деталлар ва буюмлар олинади, 
совитиш, таъминлаш тизимлари ва картерлардаги сувитувчи суюқлик, 
ѐнилғи, тормоз суюқлиги ва мойлардан тўкиб олинади. Сўнг машина 
кирдан тозаланилади, совитиш тизими ва картерлар ювилади.
Авария аломатлари бўлган машиналар авария тўғрисида акт 
(дололатнома) бўлгандагина таъмирлашга жўнатилади. Бу акт туман 
ишлаб чиқариш корхонаси ѐки ДАН вакилининг иштироки билан 
расмийлаштирилади. Кам –пустли ва кир машиналар (қисмлари) 
таъмирга қабул қилинмайди (маҳкамлаш 
деталларининг 
25% 
етишмаслиги рухсат этилади).