Toshkent davlat agrar universiteti termiz filiali meva-sabzavotchilik, uzumchilik

Do‘l urish oqibatlariga qarshi kurashishi.
Bahorda, yoz boshlarida ekinlar 
ba’zan do‘ldan qattiq zararlanadi. Piyoz, sabzi, kartoshka, shuningdek, karam bosh 
o‘rgandan keyin ziyon etsa, tezda qayta o‘sadi; poliz ekinlari, tomatdosh va boshqa 
sabzavotlar do‘ldan qattiq zararlanadi, chunki ularni qayta ekishga to‘g‘ri keladi. 
Do‘l oqibatlaridan zararlangan o‘simliklarni tez ta’sir etuvchi azotli o‘g‘itlar bilan 
qo‘shimcha oziqlantirish, sug‘orish, o‘simlik atrofini yumshatish keltirilgan ziyonni 
tezroq bartarof etish imkonini beradi. 
Sabzavot ekinlarini sho‘r yerlarda o‘stirish xususiyatlari. Tuproqda zararli 
tuzlarning ko‘p miqdorda bo‘lishi O‘rta Osiyo mintaqasi uchun xarakterlidir Bu 

---

117 
xildagi tuzlar sabzavot, poliz va kartoshka ekinlarining rivojlanishiga va 
hosildorligiga salbiy ta’sir ko‘rsatadi. Unayotgan uruqqa tuzlar zaharli ta’sir etib, 
urug‘larning ko‘karish va unib chiqish energiyasini pasaytiradi, maysalar xato 
ko‘karib ko‘chat siyrak bo‘lib qoladi, hosildorlik pasayadi. 
Tuproqning sho‘rlanishiga qarshi kurashishning radikal vositalari sizot 
suvlarining er betiga ko‘tarilishiga yo‘l qo‘ymaydigan agromeliorativ tadbirlarni 
qo‘llash hamda sho‘rga chidamli navlarini tanlab olish ishlari kiradi. Bundan tashqari 
urug‘larni ekish oldidan NaCl ning 3% li tuzli eritmasida yoki ularning zovur 
shahobchalaridan chiqqan sho‘r suvida ivitish ijobiy natija beradi. 
Nazorat savollari: 
 
1. Biokimyoviy tarkibiga ko’ra vitaminlar, mineral elementlar, efir moylarga boy 
sabzavotlarni qayt eting. 
2. O’zbekistonda sabzavotchilikning ilmiy asoschilari va ularning yutuqlari haqida 
gapiring. 
3. Har bir muayyan sharoitda sabzavotchilik oldidagi muammolar va ularning 
yechimlari to’g’risida so’zlang.
 
15-mavzu: Kartoshkani ahamiyati, biologiyasi, navlari va etishtirish