Toshkent davlat agrar universiteti termiz filiali meva-sabzavotchilik, uzumchilik

Bosh piyoz (oddiy piyoz) ko‘k bargi.
Bosh piyoz – ikki-uch yillik sabzavot 
o‘simligi. Ovqatga piyozni ko‘k barglari (patlari va poyalari), hamda piyozboshlari 
ishlatiladi. Himoyalangan yer inshootlarida (oddiy) bosh piyoz ko‘k bargini olish 
uchun yetishtiriladi. Piyozning achchiq (o‘tkir) mazasi va xidi unda katta miqdorda 
fitonsidlarni mavjudligi bilan bog‘liq. Undan tashqari, oddiy piyozda kaliy, kalsiy, 
fosfor, magniy tuzlari, organik kislotalar, S, A, V
1
, V
2
, V
6
, V
9
, RR vitaminlari mavjud.
Markaziy Osiyo mamlakatlarida piyoz ikki yillik ekin sifatida yetishtiriladi. 
Birinchi yilda tovarbob piyozboshlar, ikkinchi yili ulardan urug‘ olinadi. Ko‘k bargini 

---

104 
tezlashtirib o‘stirib olish uchun tovarbob piyozboshlar ichidan terib olingan notovar 
ko‘rinishidagi piyozboshlardan foydalanadilar. 
Oddiy piyoz – qishga chidamli ekin va u O‘zbekistonda kech kuzgi ekin sifatida 
ham yetishtiriladi. Uni urug‘i 3-5

S haroratda unib chiqaboshlaydi. O‘simliklar-ni 
o‘sishi va shakllanishi uchun maqbul harorat – 18-20

S. Piyoz barglari -6

S gacha 
past haroratga bardosh beraoladi. 
Piyoz – yorug‘sevar, namga talabchan o‘simlik. Uni o‘numdor, yaxshi 
o‘g‘itlangan maydonlarda yetishtiradilar, Chunki u sust rivojlangan va yuza 
joylashadigan ildiz tizmiga ega. 
Piyoz tuproq o‘numdorligiga yuqori talablarni qo‘yadi, Chunki barglari yaxshi 
rivojlangan bo‘lsada, u sust rivojlangan ildiz tizimiga ega. Piyoz o‘numdor, gumusga 
boy, yengil qumloq va qumoq chirindili tuproqlarda juda yuqori hosil beradi. Piyozni 
yetishtirish uchun nordonligi past va neytral reaksiyali tuproq eritmasi (pH=6,5÷7) eng 
maqbul hisoblanadi. 
Mo‘tadil iqlimli mamlakatlarda, himoyalangan yer inshootlarida piyozbosh bargi 
buto‘n yil davomida yetishtiriladi. Birinchi ko‘k barg hosilini martni birinchi 
dekadasida oladilar, buning uchun tayyorlab qo‘yilgan piyozboshlarni fevral boshida 
yerga ekadilar. Bu yerda ko‘k bargni olish uni mustaqil ekin sifatida yoki bodring, 
pomidor va boshqa katta oziqlanish maydonida yetishtiriladigan ekinlarga 
zichlashtirilgan ekin sifatida yetishtiradilar. 
Ko‘k bargini olish uchun yetishtiriladigan piyozni hosildorligi yetishtirish 
sharoiti va tezlashtirib o‘stirish muddatlariga, piyozboshlarni kattaligi va ekish 
qalinligiga bog‘liq bo‘lib, 1 m
2
dan – 6-8 kg ga yetadi.