Toshkent davlat agrar universiteti termiz filiali meva-sabzavotchilik, uzumchilik

Pekin va xitoy barg karamlari.
Bular bir yillik salatbob o‘simliklar. Ularni har 
biri a’lohida botanik tur hisoblanadi: pekin karami (
Brassica pekinensis (Lour
) va 
xitoy karami (
Brassica chinensis L.
). Ikkalla turni bargli, yarim boshli va boshli 
shakllari mavjud. Himoyalangan yerlarda eng tezpishar hisoblangan bargli shakllari 
yetishtiriladi. Ikkalla tur bir-biri bilan oson chatishadi, ammo karamni boshqa turlari 
bilan chatishmaydi. Pekin karami xitoy karamidan kelib chiqqan degan gaplar ham 
bor. Ko‘pchilik olimlar xitoy va pekin karamlarini xozirgacha bir-biri bilan 
chalkashtirib, ularni bir tur deb hisob-laydilar. Pekin va xitoy karamlari boshqa karam 
turlaridan barg shakllarini juda xilma-xilligi, tezpisharligi va urug‘ini ancha maydaligi 
bilan farqlanadi. 
Xitoy bargli karami O‘zbekistonni isitiladigan plyonkali issiqxonalarida qishki 
aylanishda yetishtirilganda tarkibida quruq modda (4-6,2%), shakarlarni yig‘indisi 
(1,8-3,1%) va oqsilni (1,0-1,8%) ko‘p emasligi, kletchatka (0,9-1,4%), va vitamina S 
ni (23-29 mg%) o‘rtacha ekanligi, karotin (6,8-16,8 mg%), kalsiyni (62-210 mg%) va 
ayniqsa, temirni (6,9-12,0 mg%) yuqoriligi bilan tavsiflangan. U vitamin A va temir 
manbai hisoblanadi. Temirga bo‘lgan sutkalik talabni qondirish uchun bu ekindan 
150-200 g iste’mol qilish yetarlidir. Janubiy-sharqiy Osiyoda xitoy karamini iste’mol 
qilish sog‘liqni saqlashga, tetik bo‘lishga va umrini uzaytirishga imkon beradi deb 
hisoblaydilar. 
Salatbob pekin va xitoy karamlari yuqori hosildorlik, tezpisharlik (20-50 kun) va 
sovuqqa bardoshlik kabi qimmatli xo‘jalik belgilariga egadir. 
Xitoy va pekin karamlarini bargli shakllari morflogik belgilari va tash-qi muhit 
omillariga talabi bo‘yicha bir-biriga juda o‘xshashdir. Ular o‘ncha uzo‘n bo‘lmagan 
poya va 15-50 sm balandlikdagi barg to‘plarini va diametri 20-50 sm li, yo‘g‘on 
go‘shtli barg bandini, tashqi tomoni bo‘rtib chiqqan, ko‘k yoki yashil barglarni hosil 
qiladi. Barglari puffakli yoki silliq, yumaloq yoki teskari tuxumsimon. Morfologik 
tomonidan ularni bir-biridan farqi faqat shundaki, xitoy bargli karamini barglari va 
bandlari tuksiz, pekin karaminiki esa tukli bo‘ladi (125-rasm). 
 
Xitoy barg karamini Shark Guzali navi