СоғЛИҚни сақлаш вазирлиги

Фармакопея љњмитаси “Њзфармсаноат” тасарруфидан 
чиљарилиб, Бош бошљарма таркибига киритилиши 
1996 й. 13 февраль 
Бош 
бошљарма 
љошида 
тиббий 
маќсулотларни 
сертификатлаштириш идорасини ташкил этиш. 
1997 й. 25 апрель 
Ўзбекистон 
Республикаси 
“Дори 
воситалари 
ва 
фармацевтика фаолияти тњёрисида”ги љонун 
 
Назорат-руҳсатнома тизимининг ташкил этилиши ва ривожланишини 
шартли равишда III босқичга бўлиш мумкин. Биринчи босқичда (1992-1995) 
давлат миқѐсидаги дори воситаларининг сифати ва хавфсизлигининг 
назорати Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги қошидаги 
фармакология ва фармакопея қўмиталари зиммасига юклатилган эди. 
Республикамизда фармацевтика соҳасининг ривожланиб бориши, хориждан 
келтирилаѐтган ва маҳаллий ишлаб чиқарилаѐтган дори воситаларининг 
номенклатурасининг кўпайиши, фармацевтика маҳсулотлари ва тиббиѐт 
буюмлари 
сифатини 
назорат 
қилиш, 
стандартлаштириш 
ва 
сертификатлаштириш тизимида ягона давлат сиѐсатини таъминлаш 
заруратини белгилади.
Шу даврда мустақил Ўзбекистоннинг фармацевтика тизимида дори 
воситалари ва тиббий техника сифатини регламентлаштириш бўйича 
қуйидаги асосий йўналишлар белгиланди:
Ўзбекистон Республикасининг миллий дори сиѐсатини шакллантириш 
ва ривожланишини таъминлаш; 
Дори воситалари муомаласи тартибининг меъѐрий-ҳуқуқий асосларини 
ҳалқаро амалиѐт тажрибасига таянган ҳолда янгилаш; 

---

93 
Самарадорлик ва хавфсизликни таъминлаш мақсадида дори 
воситалари, тиббий техника ва тиббий буюмлар сифатини назорат 
қилиш ва рўйхатдан ўтказиш ягона давлат тизимини ташкил этиш; 
Фармацевтик ва тиббий маҳсулотларни яратиш, ишлаб чиқариш, 
лицензиялаш ва сертификатлаш тизимини такомиллаштириш; 
Ўзбекистон Республикаси фармацевтика бозорига ностандарт, қалбаки 
ва сифатсиз маҳсулотлар кириб келишининг олдини олиш. Шу 
мақсадда Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги 
қошида Дори воситалари ва тиббий техника сифатини назорат 
қилиш Бош бошқармаси ташкил этилди (1995 й.). 
Биринчи миллий ―Дори воситалари ва тиббиѐт буюмларининг Давлат 
реестри‖ (1995 йилда) тузилди ва чоп этилди. ―Дори воситалари ва тиббиѐт 
буюмларнинг Давлат реестри‖ Ўзбекистон Республикасининг ―Дори 
воситалари ва фармацевтика фаолияти тўғрисида‖ги қонунига асосан 
Соғлиқни сақлаш вазирлиги томонидан ҳар йили нашр этилади ва дори 
воситаларининг муомаласи билан шуғулланувчи барча муассаса ва 
ташкилотлар учун расмий ҳужжат бўлиб ҳисобланади.
―Дори воситалари ва тиббиѐт буюмларининг Давлат реестри‖га 
Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги Дори воситалари ва 
тиббий техника сифатини назорат қилиш Бош бошқармасида расмий қайд 
этилган чет эл ва маҳаллий ишлаб чиқарувчи корхоналарнинг дори 
воситалари, тиббий техника ва тиббиѐт буюмлари, даволаш-диагностика 
воситалари ҳамда субстанцияларнинг тўлиқ рўйҳати киритилган. Реестрда 
савдо номи ва ишлаб чиқарувчи фирма номининг ўзгариши ва бошқа 
сабаблар муносабати билан қайта қайд этилган дори воситалари ҳамда шу 
йилларда қайд этилганлиги бекор қилинган дори воситалари ва тиббиѐт 
буюмлари ҳам акс эттирилади. 
Дори воситаларининг назорат-руҳсатнома миллий хизматининг ташкил 
этилиши ва ривожланишида иккинчи босқич (1996-2000 йй.) алоҳида ўрин 
тутади. Хорижий давлатларнинг дори воситаларини рўйхатдан ўтказиш 
тартиби бўйича амалий тажрибаларини умумлаштириб, дори воситаларига 
қўйиладиган мавжуд талаб ва экспертиза тизимларини таҳлил этиб, маҳаллий 
фармацевтик ишлаб чиқаришнинг ўзига хос томонларини ҳисобга олиб, 
Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги мамлакатимизда дори 
воситаларини рўйхатдан ўтказиш (қайд этиш) тизимини такомиллаштириш 
учун қатор чора-тадбирлар ишлаб чиқди. Дори воситалари ва тиббий 
техникани давлат рўйхатидан ўтказиш - қайд этишнинг янги қоидалари 
ишлаб чиқилди ва тасдиқланди. 
Қайд этиш тартибида рўй берган асосий ўзгаришлар Ўзбекистон 
Республикаси ―Дори воситалари ва фармацевтика фаолияти тўғрисида‖ (1997 
й.) ва ―Гиѐҳвандлик воситалари ва психотроп моддалар тўғрисида‖ (1999 й.) 
ги кучга кирган қонунларига мувофиқ белгиланди. Қабул қилинган қонунлар 
ѐрдамида дори, профилактика ва диагностика воситаларининг хавфсизлиги, 
самарадорлиги ва сифатини таъминлаш учун ҳуқуқий асослар белгиланди. 

---

94 
Миллий назорат-руҳсатнома тизими ривожланишининг учинчи босқичи 
(2001 й. бошлаб), экспертиза ўтказиш тактикаси, талаб ва муддатлари, 
клиник синовлар тартиби ўзгарган пайтда рўй берди, лекин учта тамойил 
ўзгармай қолди: 
Дори воситаси инсон хавфсизлигининг барча замонавий 
талабларига жавоб бериши лозим; 
Дори воситаси касалликни даволашда самарали бўлиши лозим; 
Давлат назорати остидаги янги дори воситаларининг меъѐрий 
техник ҳужжатлари, таҳлили, клиник синовлари ва экспертизаси 
бўйича қабул қилинган ҳужжатлар тартиби ҳалқаро қоидалар ва 
стандартлар талабига жавоб бериши лозим. 
Шундай қилиб, ҳалқаро фармацевтик регламентлаштириш талабларига 
мувофиқ равишда Республикамизда дори воситалари ва тиббий буюмлар 
сифатини 
белгиловчи 
назорат-руҳсатнома 
тизими 
фаолиятини 
такомиллаштириш жараѐни узлуксиз равишда олиб борилмоқда.
 
Фармацевтика маҳсулотлари, даволаш озиқ-овқатлари ва тиббий 
техника 
сифатини 
назорат 
қилиш, 
стандартлаштириш 
ва 
сертификатлаштириш соҳасида ягона давлат сиѐсатини таъминлаш 
мақсадида Ўзбекистон Вазирлар Маҳкамасининг 1995 йил 25 майдаги №181-
сон Қарорига мувофиқ Соғлиқни сақлаш вазирлиги томонидан Дори 
воситалари ва тиббий техника сифатини назорат қилиш Бош бошқармаси (ДВ 
ва ТТСНББ) ташкил этилди. 
ДВ ва ТТСН Бош бошқармаси Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни 
сақлаш вазирлигининг ташкилий тузилмаси ҳисобланиб, ўзининг фаолиятида 
хукумат фармонлари, қонунлар, қарорлар, Жаҳон Соғлиқни сақлаш 
ташкилотининг тавсияномаларига вазирлик буйруқ ва йўриқномаларига амал 
қилади. 
ДВ ва ТТСН Бош бошқармасининг вазифалари: 
Дори воситалари, тиббиѐт буюмлар ва тиббий техника сифатининг 
давлат назоратини ташкил этиш ва стандартлаштириш; 
Дори, профилактика ва диагностика воситаларининг экспертизасини, 
клиникагача ва клиник синовларини, ҳамда тиббий техника ва 
тиббиѐт буюмларининг клиник ва техник синовларини ташкил этиш; 
Дори, профилактика ва диагностика воситалари ва буюмларига оид 
меъѐрий-техник ҳужжатлар - фармакопея мақолалари (ФМ), вақтинча 
фармакопея мақолалари (ВФМ), спецификациялар ва бошқа 
ҳужжатларни тасдиқлаш ва экспертизасини ташкил этиш; 
Маҳаллий ва хорижий дори, профилактика, диагностика воситалари, 
тиббий 
техника, 
тиббиѐтда 
қўлланиладиган 
буюмларни 
сертификатлаштириш ва давлат рўйхатидан ўтказиш; 
Давлат фармакопеяси, Давлат реестри ва бошқа меъѐрий ҳужжатларни 
нашр этишга тайѐрлаш ва чоп этилишини ташкил этиш; 
Дори воситаларининг муомаласи соҳасида фаолият юритаѐтган юридик 
ва жисмоний шахсларга илмий-услубий хизматлар кўрсатиш. 

---

95 
Бош бошқарма олдига дори воситалари бозоридаги вазиятнинг 
систематик таҳлили, янги дори воситалари, тиббиѐт жиҳозлари ва 
буюмларини рўйхатдан ўтказиш, маълум воситаларни қайта рўйхатдан 
ўтказиш ва тадқиқотлар ўтказиш тизимини қайта ишлаш вазифалари туради. 
ДВ ва ТТСН Бош бошқармаси таркибига: Фармакология ва Фармакопея 
қўмиталари, Дори воситаларини экспертизаси ва стандартлаштириш Давлат 
маркази, фармацевтик назорат бўлими, гиѐҳвандлик воситалари назорати ва 
янги тиббий техника бўйича қўмиталари дори воситалари, тиббий техника ва 
тиббий буюмларни қайд этиш бюроси каби таркибий тузилмалар киради.