Mavzu: Tijorat banklari va ularning operatsiyalari. Bajardi

Depozitlarning quyidagi turlari mavjud: 
·
talab qilib olinguncha depozitlar; 
·
jamg‘arma depozitlar; 
·
muddatli depozitlar; 
·
jamg‘arma (depozit) sertifikati; 
·
boshqa depozitlar. 
Talab qilib olinguncha depozitlar mijozning topshirig‘iga ko‘ra, 
shartnomaning oldindan kelishilgan shartlari asosida ushbu mijozning boshqa 
turdagi depozitlariga o‘tkazilishi mumkin. Bu depozitlar bank-ning jalb qilingan 
mablag‘larining salmoqli ulushini egallaydi. Ular bankning eng arzon resurslari 
hisoblanadi. Mijozning har qanday vaqtda ogohlantirmasdan bu mablag‘larni olishi 
ehtimoli bankdan yuqori likvidlikni saqlash uchun doimo yetarli mablag‘larni kam 
likvidli, lekin yuqori daromad keltiruvchi mablag‘lar hisobiga zaxirada saqlab 
turishni talab qiladi. Shu sababli, bank o‘z omonatchilariga anchagina past foiz 
to‘laydi. Depozitlarning harakatchanligi yuqori bo‘lishiga qaramasdan, bank 
ulardan kredit berishda foydalanadi 
Muddatli depozitlar ikki xil bo‘ladi: 
·
xususiy muddatli depozitlar; 
·
avvaldan ogohlantirish sharti bilan qo‘yiladigan muddatli depozitlar. 
Depozit moliya muassasalari ikkita katta toifaga bo‘linadi: 
·
tijorat banklari; 
·
bank bo‘lmagan depozit muassasalar. 
Bank bo‘lmagan depozit muassasalari o‘z tarkibiga jamg‘arma-kredit 
uyushmalarni, kredit uyushmalarini va o‘zaro pul fondlarini oladi. 

---

13 
Fond boyliklarini saqlash vazifasini amalga oshirishga zamonaviy yondashuv 
uning ixtisoslashgan tashkilotlar – depozitariylarda markazla-shuvini taqozo etadi. 
Bunday markazlashuv qimmatli qog‘ozlar aylanishi-da xizmat ko‘rsatishga ketadigan 
xarajatlarni kamaytiradi, hisobga olishni soddalashtiradi va tezlashtiradi. 
Markazlashgan depozitariy mavjud bo‘l-gan taqdirda qog‘ozlarning oldi-sotdisi 
bo‘yicha bitimlar sertifikatlarini tashib o‘rin almashtirish va kuzatib borishga hojat 
qolmaydi. 
Depozitariyning asosiy vazifasi qimmatli qog‘ozlar sertifikatlarini saqlash va 
(yoki) qimmatli qog‘ozlarga egalik huquqini hisobga olish bo‘yicha xizmat 
ko‘rsatishdan iborat.