Университети кимё – технология факультети

МАҲАЛЛИЙ НООРГАНИК ХОМ АШЁЛАР ВА САНОАТ 
ЧИҚИНДИЛАРИ АСОСИДА БИТУМ-ПОЛИМЕР ЭМУЛЬСИЯЛАР 
ОЛИШ ИМКОНИЯТЛАРИ
Жуманиёзов Ж.Ш. 
Урганч давлат университети 
Ҳавола қилинаётган ушбу ишнинг мақсади госсипол смоласи 
чиқиндисига маҳаллий ва ноанъанавий ресурслар киритиб, стандарт 
талабларга мос келувчи битум эмульсияларнинг ҳар томонлама қулай ва 
арзон турларини яратиш ва энг илғор, энг иқтисодий самарали технология-
ларини кенг ишлаб чиқаришга тадбиқ қилишдан иборат. 
Битум эмульсия майда сув томчиларининг масса бўйлаб тарқалиши 
муҳимлигидан келиб чиқиб, ишда томчининг катталигини 0,001 дан 0,02 мм 
гача майдалашга эришиши орқали эмульциялар ишлаб чиқарилади. Биз 
тадқиқодлар олиб бораётган госсипол смоласи асосидаги эмулцияларнинг
анион ва катион типига олишга эришдик. Эмульсияларни тайёрлаш пайтида
қуйидагиларни эътибор қаратдик: 
- ҳар бир компонентнинг аниқ миқдорини қатъий ҳисобга олиш; 
- госсипол смоласи ҳароратини 120-140°С атрофида ушлаш; 

---

307
- эмульсификаторнинг сувли эритмасининг ҳарорати 55-60°С гача 
бўлишини таъминлаш; 
-коллоид тегирмондан чиқишган эмульсиянинг ҳарорати 80-90°С 
Тадқиқодларда госсипол смоласини 120°С қиздириб, унга сув 10,20, 
30,40,50% миқдорларда аста секинлик билан, 3000 айл/минутда доимий 
аралаштирилган холда қўшиб борилди. Гомаген масса ҳосил бўлгандан 
кейин доимий аралаштирилган ҳолда ҳарорат аста секинлик билан 200°С га 
кўтарилади ва турли миқдорларда (1,2,3,4,5 %) СаО қўшилди. Шундан сўнг 
бойитилмаган Зейинбулоқ Талк-магнезитини 800°С ҳароратда 2 соат 
куйдирилган ҳолдаги намунаси 1-6% миқдорида массага киритилди. 
Аралаштириш 60 минут давомида олиб борилди ва турғун мастикалар 
олишга эришилди. Ушбу мастикалардан асфальт тайёрлашда, топ ёпишда 
ишлатилиши мумкинлиги аниқланди.