O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi a. G. G‘aniyev, A. K. Avliyoqulov

Sinîv sàvîllàri
1. Fràungîfår difràksiyasi dåb qàndày difràksiyagà àytilàdi? 2. Òirqish-
dàn 
j
burchàkkà îg‘ib o‘tgàn chåkkà nurlàr îràsidàgi yo‘l fàrqi qanday?
3. Frånål zînàlàri qàndày tànlànàdi? 4. Frånålning qo‘shni zînàlàri vujudgà
kåltiràdigàn tåbrànishlàr àmplitudàsi nimàgà tång? 5. Qàchîn difràksiîn
minimum ro‘y båràdi? Difràksiîn màksimum-chi? 6. Difràksiîn màksimum
qàndày vujudgà kålàdi? 7. 
j = 
0 dà qàndày hîl ro‘y båràdi? 8. 22- ràsmdàgi
mànzàràni tushuntiring. 9. Difràksiîn pànjàrà dåb nimàgà àytilàdi?
10. Pànjàrà dîimiysi nimàgà tång? 11. 23- ràsmdàgi mànzàràni tushun-
tiring. 12. Difràksiîn pànjàràdà minimumlàr hosil bo‘lish shàrti qanday?
13. Bîsh màksimumlàr shàrti-chi? 14. Bîsh màksimum qàndày vujudgà
kålàdi? 15. Difràksiîn pànjàrà qàyårdà qo‘llànilàdi? 16. Difràksiîn pànjàrà
yordàmidà yorug‘likning to‘lqin uzunligini àniqlàsh mumkinmi?
17. Pànjàràning àjràtà îlish qîbiliyati qàndày àniqlànàdi? 18. Àjràtà îlish
qîbiliyati pànjàràdàgi shtriõlàr sînigà bîg‘liqmi? 19. Zàmînàviy pànjàrà-
làrning 1 mm dà nåchtà shtriõ bîr? 20. Shtriõlàr sînining bundày qiymà-
tigà erishishdàn qàndày màqsàd ko‘zdà tutilàdi?
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

36
Gîlîgràfiya hàqidà tushunchà
Ì à z m u n i : gîlîgràfiya tàriõidàn; gîlî-
gràfiyaning àsîsi; gîlîgràmmà hîsil qilish;
gîlîgràfik tàsvir hîsil qilish; gîlîgràfiyaning
qo‘llànilishi.
Gîlîgràfiya tàriõidàn.
Gîlîgràfiya
(yunînchà
– 
to‘là yozuv) – intårfårånsiya màn-
zàràsi yordàmidà
yozuvni và to‘lqin màydînini
qàytà tiklàshning màõsus usuli
. Bu usul intårfå-
rånsiya và difràksiya qînunlàrigà àsîslàngàn.
Jismlàrning fàzîviy tàsvirini qàyd qilishning
và qàytà tiklàshning bu yangi usuli 1947- yildà
ingliz fizigi D.Gàbîr (1900–1979) tîmî-
nidàn kàshf qilingàn. Bu kàshfiyoti uchun
D.Gàbîr 1971- yildà Nîbål mukîfîtigà sàzî-
vîr bo‘ldi. Gîlîgràfiya iõtirî qilingàn dàstlàbki yillàrdà ungà
yetàrlichà e’tibîr bårilmàdi. Buning àsîsiy sàbàbi qizigàn mànbàlàr
chiqàràdigàn yorug‘lik to‘lqinlàri yordàmidà kåskin intårfårånsiya
mànzàràsi hîsil qilishning imkîni bo‘lmàgànligidàdir. Àmmî yuqîri
dàràjàdàgi mînîõrîmàtik nurlàr – làzår nurlàri pàydî bo‘lgànidàn
so‘ng bu usulning àmàldà qo‘llànishidà kåskin burilish ro‘y bårdi.