K ibraхimov, Т. Kadirshayev, A. Sobirjonov, N. Mo’minjonov, S. Raхimberdiyev

2.7 – rasm. Rezervuarlarning joylashish turlari: 
a – tik; b – gorizontal joylashgan.

---

67 
Ekspluatatsiya jarayonida havo harorati +50 °S ga yetganda suyultirilgan gaz 
bug’larining ishchi bosimi ko’tarilib ketib, maksimal holatga yetadi. Shuning uchun 
rezervuarlarni quyosh nuridan saqlash uchun ustiga soyabon o’rnatiladi va quyosh 
nurini yaxshi qaytaruvchi yorug’ ranglarga bo’yaladi yoki maxsus qoplamalar bilan 
qoplanadi. Rezervuar armaturasi yumshoq po’lat quymadan (GOSТ 16350-80 
bo’yicha po’lat markasi 09G2S, iqlim sharoiti qarab - U (-40 S dan +50S), ХL (-60 S 
dan +50 S) yoki o’ta pishiq yumshoq cho’yandan tayyorlanadi. Idish va 
truboprovodlarni yorilib ketmasligi uchun halokat klapanlari o’rnatiladi.
Masalan: "Promeksport S" kompaniyasi siqilgan uglevodorod gazlarini yerusti 
va yer ostida saqlash uchun 2,7 dan 300 kub.m gacha bo’lgan hajmdagi, 1,6 MPa 
bosimga mo’ljallangan rezervuarlar ishlab chiqarmoqda (2.2-jadval). Ular propan-
butanni qabul qilish, saqlash va tarqatishga xizmat qiladi. Ushbu jihozni gaz to’ldirish 
bazalari, avtomobillarga suyuq gaz tarqatish shoxobchalari, gaz terminallari, 
shuningdek yashash joylarini propan-butan gazi bilan avtonom isitish korxonasi 
hamda shaxsiy uylarda ham ishlatish mumkin. Rezervuarlar bir va ikki devorli 
bo’ladi. Ular kerakli ruxsat etuvchi tekshirishlardan o’tkazilgan va yaroqlik 
sertifikatiga ega bo’lishi kerak.
2.2 – jadval
Rezervuarlarning texnik tavsifnomalari 
Тexnik tavsifi 
SSS-2,7 
SSS-5 
SSS-10 
Ishchi bosim, MPa, gacha 
1,6 
Gidravlik sinov bosimi, MPa 
2,4 
Atrof muhit harorati, S 
-40 (-60) dan +50 gacha 
Idishning geometrik hajmi, kub.m. 
2,7 
5 
10 
Foydali hajm (K=0.85%), kub.m. 
2.295 
4.25 
8.5 
Idishning 
massasi, 
kg, 
gidravlik 
himoyadan tashqari 
1170 
1650 
3350 
Ekspluatatsiya muddati, yil 
12 gacha 
12 
gacha 
12 gacha 
Idishlar Gostexnadzorning PB 03-576-03 "Bosim ostida ishlovchi idishlarni 
tuzilishi va xavfsiz ekspluatatsiyasi Qoidalari" va GOSТ R 52630-2006 "Idishlar va 
apparatlarning po’lat choklari. Umuiy texnik shartlar" talablariga mos tayyorlanadi.