O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti “moliya” kafedrasi

To‘rtinchidan, 
moliya tizimi tub asoslari mohiyatini tushunish asoslangan 
fuqarolik qarorlari qabul qilish uchun zarur. Moliya tizimi iqtisodiy hayoti bozor 
munosabatlariga asoslangan har qanday jamiyat infratuzilmasining eng muhim 
qismi hisoblanadi. Keng tarqalgan fikrga ko‘ra moliya institutlari ishini to‘g‘ri 
tashkil etish mamlakatning iqtisodiy o‘sishi va taraqqiyoti uchun puxta zamin 
yaratadi. Biz, fuqaro sifatida, ko‘pincha siyosiy qarorlar qabul qilishimizga to‘g‘ri 
keladi. Bu qarorlar, oxir oqibat, mamlakat moliyaviy tizimi ishiga o‘z ta’sirini 
ko‘rsatadi. Masalan, depozitlarning hukumat tomonidan sug‘urtalanishiga qarshi 
chiqayotgan yoki fond bozoridagi bitimlar ustidan qat’iy nazorat o‘rnatishga 
chaqirayotgan siyosatchiga ovoz berish to‘g‘ri bo‘ladimi? Agar shunday qilinsa, 

---

336 
buning oqibati nimalarga olib kelishi mumkin? 
Beshinchidan,
ko‘pchilik shunchaki o‘z bilim doirasini kengaytirish uchun 
ham “Zamonaviy moliya”ni o‘rganadi va shunga qiziqadi. Zamonaviy moliya 
qonuniyatlarini bilish dunyoqarashni kengaytiradi va tashqi dunyo qaysi 
qonuniyatlarga asosan rivojlanayotganini bilishga yordam beradi.
Moliya sohasidagi ilmiy izlanishlar uzoq tarixga ega. A. Smitning 1776 yilda 
chop etilgan “Xalqlar boyligi tabiati va sabablari borasida tadqiqotlar” kitobini 
ko‘pchilik iqtisod fani (ilmi)ning ibtidosi deb hisoblaydilar. So‘ngi yillarda 
zamonaviy moliya nazariyasi moliya sohasiga ixtisoslashgan iqtisodchilar 
tomonidan ishlab chiqilmoqda va takomil-lashtirilmoqda. Bu 1990 va 1997 
yillarda iqtisod sohasida Nobel muko-fotiga moliya nazariyasi va amaliyotiga 
ulkan hissa qo‘shgan olimlar sazovor bo‘lganligi bilan ham tasdiqlanadi
84
. 
15-MAVZU/ ZAMONAVIY (AMALIY) MOLIYAVIY QARORLAR
REJA: