O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti “moliya” kafedrasi

6-rasm.
Uy xo‘jaliklari tomonidan qabul qilinadigan moliyaviy 
qarorlar 
4.Riskni boshqarish (riskiy boshqaruv) bilan bog‘liq qarorlar. 
Uy 
xo‘jaliklari qanday qilib va qanday shartlarda moliyaviy vaziyat mavhumligi 
(noaniqligi) darajasini kamaytirishlari kerak va yo‘l qo‘yiladigan risk darajasini 
qachon oshirishlari zarur?
Uy xo‘jaliklari o‘z daromadlarining ma’lum qismini kelajakda sarflash 
uchun jamg‘arib qo‘yishlari natijasida ular umumiy boylik jamg‘armasini to‘plab 
qo‘yadilar. Va ular turli shakllarda saqlanishi mumkin. Kimdir pullarni bankdagi 
hisob raqamlarida saqlashni afzal ko‘rsa, kimdir ko‘chmas mulkka yoki biror 
biznesga tikadi. Bu mablag‘larning umumiy nomi bor. Ular aktivlar nomini olgan. 
Iqtisodiy qiymatga ega bo‘lgan barcha narsalar aktivlar deyiladi.
Uy xo‘jaliklarining o‘zlari to‘plagan mablag‘larni sarflash borasida qaror 
qabul qilish jarayoni 
xususiy investitsiyalash
yoki pul mablag‘larini turli 
aktivlar turlari o‘rtasida taqsimlash
deb ataladi. 
Xususiy uy sotib olish bilan bir qatorda odamlar ko‘pincha o‘z mablag‘larini 
moliyaviy aktivlarga, masalan aksiya yoki obligatsiyalarga tikadilar. Agar odam 
pul qarz olsa, u o‘zida yuzaga kelgan qarz majburiyati (liability) bilan bog‘liq 
ma’lum javobgarlikni o‘z zimmasiga oladi. Boshqacha qilib aytganda, unda qarz 
paydo bo‘ladi. Uy xo‘jaligi boyligi yoki mulkining 
toza (sof) bahosi (qiymati)
uning mulki bahosidan uning qarz majburiyatlari summasini ayirish orqali 
aniqlanadi. 
Masalan, faraz qilaylik, Siz 100 mln.so‘m turadigan uy egasisiz va bankdagi 
hisob raqamingizda 20 mln.so‘mingiz bor. Bundan tashqari, Siz bankka 80 mln. 
so‘m qarzsiz. Bu summani Siz uy sotib olayotganda bankdan ko‘chmas mulkni 
garovga qo‘yish evaziga olgansiz (majburiyat), va 5 mln. so‘m miqdorida kredit 
kartochkasi bo‘yicha to‘lanmagan xarajatlaringiz bor. Hisob-kitoblar shuni