Dilnavoz Yusupova



Download 2,95 Mb.
Pdf ko'rish
bet133/313
Sana16.03.2022
Hajmi2,95 Mb.
#495907
1   ...   129   130   131   132   133   134   135   136   ...   313
Bog'liq
yusupova.universal qo\'llanma .adabiyot.

G‘azallaridan namunalar 
 

Ul yuzi oykim, jahonning jonidur,


166 
Bu zamona xublarining xonidur.
 

Taolalloh, zehi surat zehi mahbubi ravhoni 
Kim, oning husni shavqindan ko‘ngullar bo‘ldi nuroni.
 

Bu falak nechun meni doim qara qinda tutar,
Bu otim Sayf o‘ldug‘uchunmi qara qinda tutar 
(
tajnis san’ati
)
 
 

Dilbarimning zulfi sunbul, chehrasi gulzor erur,
Bo‘yina oshiq sanavbar, yuzina gul zor erur 
(
tajnis san’ati
)

 
 

Qamar yuzungdin bo‘lur munavvar,
Shakar so‘zungdin kelur mukarrar 
(
tarse’ san’ati
)
 
9.4. Xorazmiy 
(
XIV asr
)
 
Xorazmiy XIV asr boshlarida Xorazmda tavallud topgan. Shoirning asl nomi ma‘lum 
emas. «Xorazmiy» – uning adabiy taxallusidir. Xorazmiyning bizgacha yetib kelgan 
yagona yirik asari «Muhabbatnoma» bo‗lib, 
hijriy
754 
(
1353 – 1354
)
-yili 
yozib 
tugallangan.
 
Muallif bu asarini Oltin O‗rda xoni Jonibekning noiblaridan Muhammad 
Xo‗jabekka bag‗ishlaydi. Adib uni «davlat humoyi» deb ta‘riflaydi. Muhammad Xo‗jabek 
qo‗ng‗irot urug‗idan bo‗lib, kichikligidan davlat ishlarida bo‗lgan. Bir o‗rinda u Oltin 
O‗rda xoni Jonibek bilan qiyoslanadi: 
Uza jonsiz tan erdi mulk sensiz,
Shahanshoh Jonibekxonga yetansiz.
Boshqa bir o‗rinda esa u «sohibqiron» deb tavsiflanadi. Jonibekxonning Oltin 
O‗rdadagi hukmronlik yillari 1342 – 1375-yillarga to‗g‗ri keladi. Demak, Muhammad 


167 
Xo‗jabek Jonibekning qo‗l ostidagi a‘yonlaridan, ehtimol, harbiy sarkardalaridan biri 
bo‗lgandir, ehtimol. Adib asar yaratilgan joyini ham eslatadi: 
«
Muhabbatnoma
»
 so‘zin munda ayttim,
Qomug‘in Sir yaqosinda bitidim.
«Bayoni voqeyini aytur» bobida ko‗rsatilishicha, adib ikki tilda ijod qilgan.
Ko‘ngul bahrinda ko‘p gavharlaring bor,
Ochunda porsiy daftarlaring bor, –
misralari uning «fors daftarlari» ham mashhur bo‗lganligini ko‗rsatadi.
«Muhabbatnoma» 11 nomadan iborat bo‗lib, 4-, 8-, 11-nomalar fors-tojik tilida, 
qolgan nomalar esa o‗zbek tilidadir. Muallif asarni dastlab 10 noma qilmoqchi bo‗ladi, 
keyin esa yana bir noma qo‗shib 11 noma tarzida yakunlaydi (
Burun o‘n dedim, u o‘n bir 
bo‘ldi
). 
Asar 3 qism: kirish, asosiy qism va xulosadan tarkib topgan. Kirish o‗z ichiga hamd, 
asarning yozilish sababi va o‗rni, Muhammad Xo‗jabek madhi, vasf ul-hol hamda voqea 
bayoni bilan bog‗liq holda orada keltirilgan g‗azallarni 

Download 2,95 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   129   130   131   132   133   134   135   136   ...   313




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish