Өзбекстан республикасы жоғары және орта арнаулы білім беру уәзірлігі

 
5.1.9. Тірек-қимыл аппараты бұзылған балаларды коррекциялық 
оқыту. 
Тірек-қимыл аппараты бұзылуы туа біткен яки кейіннен арттырылған 
болады. Тірек-қимыл патологиясы төмендегі түрлерге бөлінеді: 
- жүйке системасының ауруы (балалар церебралдық параличі), полио-
миелит; 
- тірек-қимыл аппаратының туа біткен патологиясы: 
санның туа шығуы; 
мойын қисықтығы, қисық аяқ және табанның басқа да деформациялары; 
омыртқа дамуындағы ауытқушылық (сколиоз), аяқ-қол, саусақ, бармақ 
бастарының жетілмеі немес кемістіктері, артрогрипоз;)
- тірек-қимыл аппаратының арттырылған ауруы және зақымдалуы: 
арт-
қы ми, бас ми және қол-аяқтардың зақыдалуы; полиартрит; скелет ауру-
лары; скелеттің жүйелі ауруы.
Тірек-қимыл аппаратының патологиясы болған балаларда негізгі бұзылу 
болып қозғалыстық кемшілік есептеледі. Мұндай балалардың көпшілігін 
(89%) церебралдық паралич (мидың сал болуы) балалар құрайды. Бұл бала-
ларда қимылдың бұзылуы психикасының және сөйлеуінің бұзылуымен бай-
ланысты болады. Сондықтан олар емді және әлеуметтік көмекке ғама емес, 
психологиялық-педагогикалық көмекке де мұқтаж болады. 
Паралич (сал) орталық немесе шеткері жатқан нерв системасының ауру-
ға шалдығуы нәтижесінде пайда болады. 
Балалар церебралдық параличі
– 
бас ми қимыл системасының зақымдалуы. Балалар церебралдық параличінде 
адам үшін ең маңызды функциялар: 
қимыл, психика және сөйлеу 
істен 
шығады. 
Балалар церебралдық параличіне (БЦП) алып келетін қолайсыз жағдай-
лар көп. Әсіресе, БЦП болуына нәрестенің ана құрсағында жатқан кезде, туы-
лу кезінде, туылғаннан кейінгі кезеңде миының зақымдалуы себеп болады.

---

200 
Церебралдық паралич болған балаларда барлық қимыл-әрекет функция-
ларының қалыптасуы тежеледі және бұзылады. Егер қимыл-әрекеттерінің 
бұзылуын түзетпесе, онда баланың психикалық функциялары мен сөйлеуіне 
кері әсер етеді.