Туризм, таълим ва и қ тисодиёт тармо қ лар

Mavji yak ro`ya –
bir tomonlama mavj zamindo`zligining qismlaridan biri 
bo`lib, u daryo mavjiga o`xshash bo`ladi. Shuning uchun mavj yak ro`l deb ataladi. 
Sochmado`zi – ikki qavat zar va bir qavat mayin ipak bilan birga qo`shib eshiladi, 
hamda lola, sebarga barcha gullar, shakarak kabilar tikiladi.
Zardo`zlikda mahalliy joydori va chetdan keltirilgan materiallar ishlatiladi. 
Erkaklar chaponini baxmal bershim degan barqurtlarning a`lo navi hisoblanib to`nlar 
uchun faqat shu barqutdan foydalanilgan. Rus barquti, ya`ni baxmal farangi ham keng 
qollanilgan. Bu barqurt Rossiya orqali G`arbiy Yevropadan keltirilgan. Odamlar sho`x 
gulli barqurtlarni ko`proq xarid qilganlar. Ayniqsa, binafsha, yashil va ko`k rangli 
barqurtlar odamlarga yoqqan. Binafsha va qizil rangdagi barqurtlar bolalar va ayollar 
kiyimi uchun juda mos bo`lgan. Silliq yarim ipak barqurt, ya`ni baxmali mum 
chopondan tashqari barcha buyumlar uchun keng qo`llanilgan. 
Bundan tashhari Buxoro baxmali joydori baxmal bo`lib, u ko`p ishlatilgan. 
Uning to`q yashil hamda to`q qizillari jul poyafzal tikishdan tashqari surp, mavut, shoyi 
atlas, doka joydori, olacha hamda teridan foydalanilgan.
XVII asr boshlarigacha Rossiyaga sharqdan zar simlar keltirilgan. O`sha vaqtda 
kalabutun degan zar tola mashhur ip o`rnida qo`llanilardi. Tilla kalyobutini 
tayyorlashda sim ipga tilla suvi yurgizilgan. Kalabutinda 84 % li kumush qorishmasi 
qo`llanilgan. Uning asosini tashkil etuvchi ipak ipning rangi har xil bo`lgan.
XIX asrning 30 – 70 yillarida tikilgan buyumlarda kalabutinning asosi 
tovlanuvchan sariq tilla rang ip, 80 yillarda to`q sariq ip bilan, 90 yillarda esa to`q sariq 
tus shoyi ip bilan tilla rang ip qo`shib tikiladigan bo`lgan. 1900 yillardan so`ng alvon 
tusli ishni to`q jigarrang, och jigarrang iplar bilan qo`shib ishlatilgan.
XX asrning 10 yillarida yana to`q sariq tusdagi iplar ishlatila boshlandi. Bu ip 
bilan erkak va ayollarning bosh kiyimlari tikilgan. Kalabutun bilan sim buxorolik 
zardo`zlar uchun asosiy xom ashyo hisoblangan.
Responi pechak
40 – 70 g`altak ip XIX asrning 90-yillarida paydo bo`lgan 
bo`lib, zardo`zlikda keng ishlatiladigan xom ashyo. Uning rang tovlanishi xuddi 

---

59 
ipakdagi singari bo`lib, faqat unga qizil hamda to`q qizil ranglar ham qo`shilgan. Mana 
shu g`altak ip keyinchalik o`ta qimmatbaho zardo`zlik buyumlarida ishlatilgan.
Pulakcha
– zardo`zlikda ishlatiladigan kichkina tangacha. Mayda oq, sariq, qizil 
va boshqa ranglarda bo`ladi. Buyumga qadash uchun o`rtasidan teshikcha qilingan 
metal pistoncha.
Olmos qubbalar
– zardo`zlikda ishlatiladigan turli nav oltindan zardo`zlarning 
o`zlari yasagan zargarlik taqinchoqlarga o`xshab ketuvchi bo`rtma naqshlar hamda 
qimmatbaho toshlar.