Yu. S. Shokirova, E. Yunusaliyev

B. Amaliy ish o‘yini 
 
Ish haqi va moddiy rag‘batlantirish 
 
O‘yin maqsadi 
 
Talabalarda ish haqini va moddiy rag‘batlantirishni tashkil qilish masalalari 
bo‘yicha amaliy ko‘nikmalar hosil qilish. 
O‘yin shartlari 
 
Guruh talabalari 6 ta kichik guruhlarga bo‘linadilar. Ulardan 5 tasi amaliy 
ish maqsadini yoritishga qaratilgan topshiriqlar bo‘yicha hisob-kitoblarni olib bo-
radilar. 6 - kichik guruh esa, barcha natijalarni umumlashtiradi. Har bir kichik 
guruh vakili olingan natijalar bilan talabalarni tanishtiradi. Barcha talabalar har bir 
kichik guruh natijalarini muhokama qiladilar. O‘yin nihoyasida 6 - guruh vakili 
olingan natijalarni umumlashtiradi, iqtisodiy jihatdan baho beradi va xulosa 
yasaydi. 
O‘yin senariysi 
Ma’lumotlarda keltirilgan zaruriy ko‘rsatikichlar tanlanib, quyida keltirilgan 
tartibda hisob-kitoblar bajariladi va savollarga javoblar tayyorlanadi. 
 
1 - kichik guruh talabalarining vazifalari: 

tovar na normativ - sof mahsulot bo‘yicha o‘lchangan mehnat unumdorligi 
bo‘yicha reja qanday bajarilganligi; 

bu ko‘rsatkichlardagi nomutanosiblik sabablari; 

mehnat unumdorligi va o‘rtacha ish haqini o‘sish surati nisbati; 

nuqsonli ishlab chiqarilgan mahsulotdan ko‘rilgan zararlar va buni hisobiga 
mehnat unumdorligini qanchagacha pasayganligi; 

agar bu nuqsonlar bo‘lishiga yo‘l qo‘yilmaganda mehnat unumdorligi va ish 
haqini o‘sish surati qanday bo‘lishi mumkinligi to‘g‘risidagi hisob-kitoblarni 
bajaradilar, olingan natijalarni asoslaydilar va savollarga javob tayyorlaydi-
lar. 

---

246 
2 - kichik guruh talabalarining vazifalari 

ishchilarni normativ - sof mahsulot yoki tovar mahsuloti hajmi bo‘yicha 
rejani 1 % ga oshirib bajarganligi uchun qancha miqdorda (ish haqiga 
nisbatan absolyut yoki %da) mukofotlash mumkin; 

hisob-kitoblarni tannarxni pasayishi va foydani ortishi ko‘rsatkichlari 
hamda ish haqi fondini nisbiy iqtisodiy ko‘rsatkichlari bo‘yicha olib bori-
ladi; 
Barcha hisob-kitoblar bajarilgach, natijalar kichik guruhda muhokama qi-
linadi va xulosa yasaladi.