Намуна (Образец)

 
15.3. Kompaniya qiymatini boshqarish
37
Шихвердиев А.П. Корпоративное управление. Учебное пособие. 
 –
Сыктывкар: Изд-во СГУ им. Питирима Сорокина, 2015. C.105

---

174 
Kompaniya qiymatining oshishi investorlarni jalb etishga eng qulay omildir. 
CHunki kompaniya qiymati kompaniyaning to‘lovli xususiyatini baholab beradi. 
SHuning uchun kompaniyada talab darajasida korporativ boshqaruvni amalga 
oshirish uchun kompaniya qiymatini samarali boshqarish zarurdir. Mazkur 
kompaniya qiymatini boshqarishda quyidagi uslub (metod)lar, chora-tadbirlardan 
foydalanish maqsadga muvofiqdir:

tahliliy (analitik) innovatsiyalar: kompaniya baholashda iqtisodiy-moliyaviy 
taraqqiyotga moslashgan yangi ko‘rsatkichlardan foydalanish, yangi tahliliy 
algoritmlar, mezonlar va natijalarni o‘lchovchi ko‘rsatkichlardan foydalanish, 
yangi boshqaruv usullardan foylanish;

yangi strategiya va strategik tahlillarni ishlab chiqish; 

rejalashtirish va korxona byudjetini moliyalashtirish jarayonlari; 

moliyaviy masullikni kuchaytirish; 

yuqori samaraga ega personalni mukofotlash tizimini amalga oshirish; 

investorlar bilan yangi kommunikatsiya aloqalarni o‘rnatish. 
Kompaniya qiymatiga ta’sir etuvchi omillarni o‘rganib chiqish, tahlil qilish 
va ulardan kerakli vaqtlarda samarali foydalanish kompaniyani kelgusida 
kompaniyaning moliyalashtirish boshqaruvini samarali amalga oshirishga xizmat 
qiladi.
Quyidagi rasmda kompaniya qiymatiga ta’sir etuvchi omillar tarkibi 
tasvirlangan. (11.3.1-rasm) 
Yuqoridagi chizmada ko‘rsatilgan omillarning ta’sirini izohlasak, quyidagi 
xulosalar shakllanadi: 

har qanday korxonada samarali yoki samarasiz faoliyat yuritishi rahbariyatning 
tanlab olgan strategiyasiga bog‘liqdir, ayniqsa, moliyaviy strategiyani juda ham 
aniq, samarali va to‘g‘ri xulosalar asosida yaratish zarur; 

yuridik shaxsning rivojlanishi ko‘p jihatdan tashkiliy-huquqiy shaklni to‘g‘ri 
tanlashga ham bog‘liqdir. Boshqaruv, qarorlar qabul qilish, olingan foydani 
tasarruf etish tartibi, bitimlarni tuzish va amalga oshirish imkoniyati tanlab 
olingan tashkiliy-huquqiy shaklga ham bog‘liqdir. Masalan, tijorat banklari, 

---

175 
katta hajmdagi tabiiy resurslarni qazib olish, qayta ishlash va tayyor 
mahsulotlarni ishlab chiqaruvchi yuridik shaxslar, tijorat banklari aksiyadorlik 
jamiyati shaklida barpo etilsa, qishloq ho‘jaligi bilan shug‘ullanuvchi yuridik 
shaxslar fermer yoki dehqon xo‘jaliklari kabi tashkiliy-huquqiy shaklga 
egadirlar;