Microsoft Word yonilgi mahsulot org doc

7. Benzinning yozgi sortini qishkisidan qaysi sifati orqali bilish 
mumkin? 
A. Rangiga qarab. 
B. Zichligi orqali. 
V. Fraksion tarkibiga qarab. 
G. Tashqi ko‘rinishiga qarab. 
D. Kolbada. 
8. Benzin fraksion tarkibining qaysi harorati dvigatelni ishga 
tushirishni ta’minlaydi? 
A. 20
O
C 
B. 25
O
C 
V. 35
O
C 
S. 58
O
C 
D. 75
O
C 
9. Benzin tarkibidagi qaysi uglevodorodlarni bo‘lgani maqsadga 
muvofiq emas? 
A. Izomer parafin uglevodorodlar 
B. Normal parafin uglevodorodlar 
V. Aromatik uglevodorodlar 
S. Naften uglevodorodlar 
D. To‘yingan uglevodorodlar 
10. Yonilg‘i tarkibida aktiv oltingugurt bo‘lganda dvigatelni 
ishlash oqibatini ko‘rsating? 
A. To‘zitish yomonlashadi 
B. Dvigatel taqillab ishlaydi 
V. Dvigatelning ishga tushishi qiyin bo‘ladi 
S. Zanglab yeyilish ko‘payadi 
D. Alangalanish qiyin bo‘ladi 
80 
3-BO‘LIM 
DIZELLI DVIGAТELLAR UCHUN YONILG‘ILAR 
Dizel dvigatelli avtomobillar xalq xo‘jaligining turli sohala-
rida keng qo‘llanilmoqda va hozir ko‘p miqdorda ishlab chiqa-
rilyapti. Dizellar karbyuratorli dvigatellariga nisbatan qator 
afzalliklarga ega bo‘lgani, ya’ni tejamliroq, og‘irroq, demak 
arzonroq yonilg‘ida ishlashi, yong‘in chiqish xavfi kamligi, (qabul 
qiluvchanligi yuqoriroq) ishonchli va uzoqroq ishlashi tufayli 
keng tarqalgan. Dizel yonilg‘isi bilan ishlaydigan avtomobillar 
benzin bilan ishlaydigan avtomobillarga qaraganda 25-30% 
tejamli. Dizel dvigatellaridagi yonilg‘i yonganda chiqqan issiqlik 
katta bo‘lib, avtomobillarga 600 km va undan ortiq zapas yo‘l 
yurishga imkon beradi. 
Dizel dvigatellari ish jarayoni karbyuratorli dvigatellarnikidan 
farqli ravishda ularda yonilg‘i havo bilan bevosita yonish 
kamerasida aralashadi. 
Dizel dvigatellari – quvvati, porshenni harakat tezligi, tirsakli 
vallar aylanish tezligi, aralashma hosil bo‘lish sharoitiga qarab har 
xil konstruksiyali bo‘ladi. 
Тezyurar dizellar siqish darajasi yuqori 

=16

20 bo‘lib, 
ularda silindrdagi 3,0

5,0 MPa ga siqilgan va siqilish hisobiga 
600-800
O
C gacha isigan havoga, yuqori bosim nasosi ostida 
ishlaydigan forsunka orqali yonilg‘i porsiyasi purkalanadi va 
silindrning yonish kamerasida yonilg‘i issiq havo bilan aralashadi. 
Qisqa vaqt ichida (tirsakli val 20-25
O
C burilguncha) 0,001-0,004 
sekundda aralashma hosil bo‘lib o‘z-o‘zidan alangalanadi. Shun-
day qilib, dizel dvigatellarida qisqa vaqt ichida yonilg‘i yonish 
kamerasiga to‘zitilib purkalishi, issiq havo bilan aralashishi, 
bug‘lanishi, oksidlanishi va yonishi kerak. 

---

81 
Dizel yonilg‘ilari nisbatan qovushqoq qiyin bug‘lanadigan 
yonuvchan suyuqlik bo‘lib ularning tarkibida massasi bo‘yicha 
taxminan 87% uglerod, 15% vodorod, 0,5%gacha oltingugurt, 
juda oz miqdorda kislorod va azot bor. 
Dvigatellar ishonchli va tejamli ishlashi uchun yonilg‘i 
to‘g‘ri tanlanishi, yonilg‘i purkalishini ilgarilatish burchagi 
optimal bo‘lishi, yonganda to‘liq va batamom yonishi kerak.