Microsoft Word yonilgi mahsulot org doc

3.1. Dizel yonilg‘ilariga qo‘yiladigan
ekspluatatsion talablar 
Belgilangan quvvat va tejamkorlik ko‘rsatkichlarida hamda 
ishlatilgan gazlarni tutun kam chiqarib dvigatelning ishonchli va 
uzoq muddat ishlashini ta’minlash uchun dizel yonilg‘isining sifati 
davlat standartlari talablariga javob berishi lozim. 
Dizel dvigatellarida yonilg‘i to‘la va sifatli yonishi uchun ular 
quyidagi ekspluatatsion talablariga javob berishi kerak: 
1. Yuqori bosim nasosi uzluksiz va puxta ishlashi uchun yo-
nilg‘i yaxshi so‘rilishi va haydalishi (buning uchun yonilg‘i 
optimal qovushqoqlikka, zarur past harorat xossalariga ega 
bo‘lishi) lozim. 
2. Mayin to‘ziydigan va yaxshi aralashma hosil qiladigan 
bo‘lishi uchun fraksion tarkibi va qovushqoqligi optimal darajada 
bo‘lishi zarur. 
3. Dvigatelni oson yurg‘izib yuborishlii va «yumshoq»
ishlashi uchun tutun hosil qilmasdan batamom yonishi kerak (bu 
yonilgining setan soni, qovushqoqligi va fraksion tarkibiga 
bog‘liq), barqaror yonishi, hamda yonganda mumkin qadar ko‘p 
issiqlik chiqarishi zarur. 
4. Klapanlarda, porshenlarda va porshen halqalarida ko‘p 
qurum hosil bo‘lmasligi, ninalar osilib qolmasligi hamda 
forsunkalarning to‘zitkichlari kokslanmasligi lozim (bular esa 
yonilg‘ining kimyoviy hamda fraksion tarkibiga bog‘liq). 
82 
5. Rezervuarlarni, yonilg‘i berish tizimi va dvigatel detal-
larini 
korroziyalamasligi 
kerak 
(bu 
yonilg‘i 
tarkibidagi 
oltingugurtli birikmalar, organik va mineral kislotalar, hamda 
suvning miqdoriga bog‘liq). 
6. Uzoq muddat saqlanganda xossalarini o‘zgartirmasligi 
zarur. 
3.2. Dizel yonilg‘ilarining ekspluatatsion sifatini
bildiruvchi fizik - kimyoviy xossalari 
Dizel yonilg‘isining asosiy fizik - kimyoviy xossalariga
zichlik, bug‘lanuvchanlik, qovushqoqlik xossalari kiradi. Dizel 
yonilg‘isining zichligi 20
O
C da 0,780-0,860 g/sm
3
bo‘lib, 
haroratning o‘zgarishiga bog‘liq o‘zgaradi. Dizel yonilg‘isining 
zichligi purkalish jarayoniga ta’sir ko‘rsatadi. Yonilg‘isining 
zichligi qancha katta bo‘lsa, uning sirt tarangligi shuncha katta 
bo‘ladi. Bunday yonilg‘ining havo oqimi ta’sirida parchalanishi 
(tomchilar katta bo‘ladi) va bug‘lanishi yomon bo‘ladi. Natijada 
kerakli tarkibdagi yonuvchi aralashma olib bo‘lmaydi va yonilg‘I 
to‘liq yonmasligiga olib keladi. Zichlik areometr asbobida 
aniqlanadi.