Mamlakatimizda qisqa muddatda 161 ta yirik sanoat obyekti ishga tushirildi.
2017 yilda barqaror iqtisodiy о„sish sur‟atlari 5,5 foizni tashkil etdi, eksport
hajmi qariyb 15 foizga kо„paydi.Tashqi savdo aylanmasining ijobiy saldosi 854
million dollarga yetdi.
2017 yilda 12 ta erkin iqtisodiy va 45 ta sanoat zonasi faoliyati yо„lga qо„yildi.
2017 yilda yangi sanoat korxonalarini qurish, xizmat kо„rsatish obyetlarini
ishga tushirish, kichik biznes va xususiy tadbirkorlikni rivojlantirish hisobidan
336 mingdan ziyod yangi ish о„rinlari tashkil etildi
.
О„zbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning Oliy Majlisga
Murojaatnomasidan, 2017 y., 22-dekabr
.
Iqtisodiyotning real sektorlari kо‗rsatkichlari har yili о‗sib bormoqda, yangi
ish о‗rinlari yaratilmoqda va aholining daromadlari о‗smoqda. Eksport
tuzilmasining 70 foizdan ortig‗i yuqori qо‗shimcha qiymatga ega mahsulotlardir.
Har yili davlat byudjeti mablag‗larining 50 foizdan ortig‗i ijtimoiy sohaga
yо‗naltirilmoqda, bu esa uning mustahkamlanishiga, inson kapitalining
rivojlanishiga, jumladan, ta‘lim sohasini yanada takomillashtirishga, yangi
zamonaviy о‗quv muassasalarini qurishga yordam berdi. MDH mamlakatlari
orasida О‗zbekiston 1996 yilda birinchilardan bо‗lib, ishlab chiqarishning
pasayishini yengib о‗tdi va barqaror iqtisodiy rivojlanish yо‗liga chiqdi. 2004
yildan beri mamlakat iqtisodiyoti yiliga kamida 7 foiz о‗sdi va 2005 yildan boshlab
respublika byudjeti profitsit bilan ijro etildi. Shunday qilib, mustaqillik yillarida
О‗zbekiston iqtisodiyot tarkibini tubdan qayta qurishga muvaffaq bо‗ldi.
2008 yilda boshlangan global moliyaviy-iqtisodiy inqiroz munosabati bilan
unga qarshi kurashish bо‗yicha dasturiy chora-tadbirlar kо‗rildi. Uzoq kelajakda
milliy manfaatlarga erishishni о‗z oldiga maqsad qilib qо‗ygan mamlakatni isloh
qilish va yangilash modeli, boshidanoq, shok terapiyasi usullarini, bozor
iqtisodiyotining о‗zini о‗zi boshqarish konsepsiyasini rad etdi.
Hukumat tomonidan 2009-2012 yillarga mо‗ljallanib qabul qilingan inqirozga
qarshi choralar kompleksining puxta о‗ylanganligi va о‗z vaqtida qabul qilinishi
global inqiroz ta‘sirini yumshatish va bartaraf etishda katta ahamiyatga ega edi.
Mazkur dastur moliya-iqtisodiy, byudjet, bank-kredit tizimlarining barqaror va
uzluksiz ishlashini, korxonalarga, iqtisodiyotning real sektorlariga yordam berish
va mamlakat aholisini ijtimoiy qо‗llab-quvvatlashga qaratilgan chora-tadbirlarni
ta‘minladi.
О‗zbekistonda inqirozga qarshi tadbirlar sifatida xususiy tadbirkorlik va
kichik biznes sohasining barqaror rivojlanishini ta‘minlash va qо‗llab-quvvatlash
choralari kо‗rilmoqda. Tadbirkorlik subektlarining soliq yukini yanada
kamaytirish, kichik va о‗rta biznes uchun yagona soliq tо‗lovi stavkalarini 10
foizdan 7 foizgacha, 2011 yildan esa 6 foizgacha kamaytirish bо‗yicha kо‗rilgan
chora-tadbirlar kо‗lami yaxshilangan holda shaxsiy daromad solig‗i stavkalari
kamaytirildi. Hisob-kitoblar xususiy tadbirkorlik va kichik biznesni rivojlantirish
uchun rag‗bat yaratdi. Natijada, 2008 yilda kichik biznes korxonalari tomonidan
ishlab chiqarilgan sanoat mahsulotlari hajmi qariyb 22 foizga о‗sdi. Kichik
biznesning О‗zbekiston yalpi ichki mahsulotidagi ulushi 2007 yildagi 45,5 foizdan
2008 yilda 48,2 foizgacha о‗sdi. Ushbu sohada mehnatga layoqatli yoshdagi
aholining 76 foizdan ortig‗i band bо‗ldi. Jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozining
jiddiy ta‘siriga qaramay, О‗zbekiston dunyoda kamdan-kam iqtisodiy о‗sish
sur‘atlarini saqlab kelayotgan kam sonli davlatlardan biriga aylandi. Shunday qilib,
2008 va 2009 yillarda О‗zbekiston iqtisodiyotining yalpi о‗sish sur‘atlari 9,0 va
8,1 foizni tashkil etdi.
О‗zbekistonning inqirozga qarshi choralarni amalga oshirishda erishgan
yutuqlari Xalqaro valyuta jamg‗armasi, Jahon banki, Osiyo taraqqiyot banki
singari nufuzli xalqaro moliyaviy-iqtisodiy institutlar tomonidan e‘tirof etildi.
Islom
Karimov
О‗zbekistonning
2013
yildagi
ijtimoiy-iqtisodiy
rivojlanishining asosiy natijalarini sarhisob qilib, yuqori iqtisodiy о‗sish,
makroiqtisodiy muvozanat, iqtisodiyotni modernizatsiya va diversifikatsiya qilish
bо‗yicha olib borilayotgan ishlarni davom ettirish zarurligini ta‘kidladi. 2013 yilda
mamlakat yalpi ichki mahsuloti 8 foizga, sanoat mahsulotlari ishlab chiqarish
hajmi 8,8 foizga, qishloq xо‗jaligi mahsulotlari yetishtirish 6,8 foizga, chakana
savdo aylanmasi 14,8 foizga о‗sdi. Inflyatsiya darajasi 6,8 foizdan oshmadi.
Davlatning tashqi qarzi yalpi ichki mahsulotning 17 foizini va eksport hajmining
qariyb 60 foizini tashkil etdi. 2013 yilda eksportning о‗sishi 10,9 foizni tashkil
etdi. Tashqi savdo aylanmasidagi ijobiy saldo 1,3 milliard dollarni tashkil etdi.
Mamlakatning oltin-valyuta zaxiralari 2 foizga oshdi. 2013 yilda eksport hajmining
72 foizdan ortig‗i xom ashyo bо‗lmagan tovarlar hissasiga tо‗g‗ri keldi. 450 dan
ortiq yangi korxonalar eksport faoliyatiga jalb etildi.
2013 yilda qishloq xо‗jaligi mahsulotlari ishlab chiqarish hajmi 2,3 baravar
oshdi. 7,8 million tonna don, 8,4 million tonna sabzavot, 3 million 36 ming
tonnadan ortiq paxta yig‗ib olindi.
Aloqa va transport sohasini rivojlantirish iqtisodiy faoliyatning ustuvor
yо‗nalishlari sifatida belgilandi. Transport tizimlari va telekommunikatsiyalar
infratuzilmasi yangilandi, bu xalqaro tizimga integratsiyalashuv uchun sharoit
yaratib, jahon bozorlariga chiqishning eng qisqa yо‗lni ta‘minladi.
Respublikada tranzit salohiyatini yanada rivojlantirish va oshirish uchun barcha
sharoitlar yaratilgan. Mamlakatimizda yangi temir yо‗llar va avtomobil yо‗llari
qurilmoqda, magistral tranzit temir yо‗llari va xalqaro ahamiyatga molik avtomobil
yо‗llari rekonstruksiya qilinmoqda va elektrlashtirilmoqda, xalqaro aeroportlar
rekonstruksiya qilinmoqda, ixtisoslashtirilgan xalqaro transport terminallari
yaratilmoqda.
Temir yо‗l stansiyalari zamonaviy qiyofaga ega bо‗lib bormoqda. Qamchiq
dovoni orqali qurilib ishga tushirilgan yerosti tunneli Farg‗ona vodiysini
mamlakatning boshqa mintaqalari bilan bog‗laydigan bо‗ldi. Navoiy-Uchquduq-
Miskin-Sulton Uvay-Nukus temir yо‗li va Amudaryo orqali avtomobil va temir
yо‗llar orqali о‗tadigan kо‗prikning qurilishi nafaqat Qoraqalpog‗iston
Respublikasi va Xorazm viloyati aholisi uchun qulayliklar yaratdi, balki tranzit
vaqtlari va tegishli xarajatlarni kamaytirdi. Toshguzar-Boysun-Qumqо‗rg‗on temir
yо‗lining foydalanishga topshirilishi Afg‗oniston, Pokiston va Hindiston orqali
Hind okeani portlariga chiqish imkonini berdi. Yangi Toshguzar-Boysun-
Qumqо‗rg‗on temir yо‗lining ishga tushirilishi nafaqat Qashqadaryo va
Surxondaryo viloyatlarida kо‗plab sohalarni, transport xizmatlarini rivojlantirish
uchun qulay sharoit yaratdi, balki butun iqtisodiyot samaradorligini oshirdi,
respublikaning suvereniteti va mustaqilligini mustahkamladi.
2013 yilda G‗uzor-Buxoro-Nukus-Beyneu avtomagistralining tо‗rt qatorli
sement-beton qoplamasi, Qamchiq dovoni orqali Toshkent-О‗sh yо‗lining 18
kilometrlik tо‗rt qatorli asfaltbeton qoplamasi, Toshkent-О‗sh yо‗lining 15
kilometrlik qismini qurish ishlari yakunlandi. Qо‗qon- Maroqand - Qarshi - Termiz
temir yо‗l uchastkalarini elektrlashtirish ishlari olib borildi. О‗zbekistonning
markaziy qismini Farg‗ona vodiysi viloyatlari bilan bog‗laydigan yangi
elektrlashtirilgan Angren-Pop temir yо‗li qurilishi boshlandi.
Respublikadagi eng yirik kompaniyalardan biri - «О‗zbekiston temir yо‗llari»
DATK Osiyo taraqqiyot banki, Yaponiya xalqaro hamkorlik agentligi va boshqa
tashkilotlar bilan biznes sheriklik aloqalariga ega. «О‗zbekiston havo yо‗llari»
milliy aviakompaniyasi MDHning etakchi aviakompaniyalaridan biri bо‗lib,
yaxshi jihozlangan bazaga va xalqaro standartlar va tartiblarga muvofiq
sertifikatlangan parvoz va muhandislik xodimlariga ega. Yangi marshrutlarni
о‗zlashtirgan respublikaning havo transporti operatorlari О‗zbekistonni dunyoning
rivojlangan mamlakatlari bilan bog‗lamoqda. Samarqand, Buxoro, Urganch,
Toshkentdagi aeroportlar rekonstruksiya qilindi, bu dunyoning etakchi
aviakompaniyalaridan samolyotlarni qabul qilish imkonini beradi. G‗arb ishlab
chiqaruvchilarining samolyotlariga texnik xizmat kо‗rsatish markazining birinchi
bosqichini yakunlanishi xalqaro aviakompaniyalarning samolyotlarini qabul qilish
va ularga texnik xizmat kо‗rsatish bilan shug‗ullanadi. Sо‗nggi yillarda G‗arbda
ishlab chiqarilgan 16 ta Boing-767 va 757, A-310, Il-114-100 samolyotlari sotib
olindi. RJ-85 samolyotlari mahalliy aviakompaniyalarda parvozlarni amalga
oshirmoqda.
2008 yil 2 dekabrda О‗zbekiston Respublikasi Prezidentining «Navoiy
viloyatida erkin industrial-iqtisodiy zonani tashkil etish tо‗g‗risida» gi Farmoni
qabul qilindi, unga kо‗ra, maxsus bojxona, valyuta va soliq rejimi, erkin industrial-
iqtisodiy zonaga kirish, qolish va undan chiqishning soddalashtirilgan tartibi
ta‘minlanadigan, shuningdek, fuqarolar tomonidan uning hududida mehnat
faoliyatini amalga oshirish uchun ruxsat olish, bu albatta, transport va aloqani
rivojlantirish uchun yangi qadamlarni belgilab berdi. 2009-2010 yillarda Navoiy
aeroporti bazasida xalqaro transportning intermodal markazini barpo etish bо‗yicha
katta ishlar amalga oshirildi, bu yerda 10 ta zamonaviy korxona faoliyat
kо‗rsatmoqda.
«Navoiy» EIIZning tashkil etilishi natijasida 19 ta investitsiya loyihalari
bо‗yicha umumiy qiymati 100 million AQSH dollaridan ortiq bо‗lgan ishlab
chiqarish obyektlari foydalanishga topshirildi. 2013 yilda zona korxonalari
tomonidan 100 milliard sо‗mlikdan ortiq mahsulot ishlab chiqarilib, о‗tgan yilga
nisbatan kо‗rsatkich 25,8 foizga о‗sdi.
Angrenda Xalqaro logistika markazi ishga tushirildi, u respublika viloyatlari
va Farg‗ona vodiysi viloyatlari о‗rtasida yil davomida kafolatli transport aloqasini
ta‘minlaydi. «Angren» EIIZ hududida umumiy qiymati qariyb 44 million AQSH
dollariga teng 5 ta loyiha bо‗yicha energiya tejaydigan diodli lampalar, mis
quvurlar va boshqalar ishlab chiqarish yо‗lga qо‗yildi.
2013 yil mart oyida «Jizzax» maxsus sanoat zonasi tashkil etildi, u yerda
xorijiy sarmoyadorlar yordamida mobil telefonlar, qurilish materiallari va boshqa
mahsulotlar ishlab chiqarish yо‗lga qо‗yildi.
Iqtisodiy islohotlarning 20 yili davomida mamlakatni yanada rivojlantirish va
obodonlashtirish uchun poydevor qо‗yildi. Mamlakatning iqtisodiy mustaqilligi
iqtisodiyotning yetakchi tarmoqlarini, byudjetning muvozanatlanganligini va tashqi
savdo balansining ijobiy saldosini о‗z ichiga olgan iqtisodiy о‗sishning izchil va
yuqori sur‘atlari bilan ta‘minladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |