2.
Mamlakatning hozirgi bosqichdagi iqtisodiy siyosati.
О‗zbekistonda amalga oshirilayotgan keng kо‗lamli islohotlar va
о‗zgartirishlar izchil va samarali. Ushbu о‗zgarishlarning dunyodagi, shu
jumladan, jahon iqtisodiyoti konyunkturasidagi vaziyatning turli xil о‗zgarishlariga
moslashishi katta ahamiyatga ega. Tanlangan taraqqiyot yо‗li haqiqatan ham jahon
iqtisodiyotidagi inqirozdan keyingi sharoitda barqarorligi va hayotiyligini,
rivojlanishining sustlashishini isbotladi, bu uning strategik asoslanishidan dalolat
beradi.
2017-2021 yillarda 40 milliard dollarlik jami 649 investitsiya loyihasini
taqdim etadigan tarmoq dasturlarini amalga oshirish rejalashtirilgan. Natijada,
sо‗nggi 5 yil ichida sanoat mahsulotlarini ishlab chiqarish 1,5 baravarga о‗sdi va
uning YIMdagi ulushi - 33,6 foizdan 36 foizgacha, qayta ishlash sanoatining ulushi
- 80 foizdan 85 foizgacha kо‗tarildi.
Iqtisodiyotni rivojlantirish va liberallashtirish maqsadida mamlakat Prezidenti
tomonidan 20 dan ortiq normativ hujjatlar qabul qilindi, tegishli qonun hujjatlariga
о‗zgartishlar kiritildi, tadbirkorlik subektlarini qо‗llab-quvvatlash uchun zarur
shart-sharoitlar yaratildi.
Mamlakatimiz hududlarida xorijiy investitsiyalarning faol oqimi, eksportga
yо‗naltirilgan mahsulotlar ishlab chiqarishni kо‗paytirish uchun qulay sharoitlar
yaratish maqsadida erkin iqtisodiy zonalar tashkil etildi. Qisqa vaqt ichida
Qoraqalpog‗iston Respublikasi, Samarqand, Buxoro, Farg‗ona, Xorazm, Jizzax,
Namangan, Sirdaryo, Surxondaryo va Toshkent viloyatlarida jami 11 ta erkin
iqtisodiy zonalar tashkil etildi, bu hududlarning ishlab chiqarish va resurs
salohiyatidan foydalanish geografiyasining kengayganligidan dalolat beradi.
Hozirda О‗zbekiston mahsulotlari "Made in Uzbekistan" savdo markalari
ostida eksport qilinmoqda. Eksport geografiyasi doimiy ravishda kengayib
bormoqda. Shunday qilib, faqatgina 2019 yilda eksport hajmi 9 milliard dollarni
tashkil etdi. Yaponiya, Koreya, Kuvayt, Ummon kabi bir qator mamlakatlarda
savdo uylarini ochish bо‗yicha ishlar faol olib borilmoqda. Shu nuqtai nazardan,
Afg‗oniston bilan "tahdidlar manbai" emas, balki imkoniyatlar manbai sifatida
qaraladigan savdo aloqalari rivojlanib borayotganini ta‘kidlash lozim. Biz mahalliy
mahsulotlarning jahon bozorlariga chiqishini ta‘minlash bо‗yicha rejalarimizni
amalga oshirmoqdamiz.
Bugungi kunda О‗zbekistonda yaratilgan ilmiy-texnik salohiyatdan keng va
samarali foydalanish, fundamental va amaliy ilm-fan yutuqlarini, ilm-fanni talab
qiladigan texnologiyalarni keng tatbiq etish, yuqori malakali iqtidorli ilmiy kadrlar
sonini kо‗paytirish asosida zamonaviy rivojlanish modelining о‗tish uchun zarur
bо‗lgan barcha narsalar mavjud.
Muvozanatli investitsiya siyosati tufayli mamlakat 2019 yilda – ―Faol
investitsiyalar va ijtimoiy rivojlanish yili‖da sezilarli natijalarga erishdi. Natijada,
tо‗g‗ridan-tо‗g‗ri xorijiy investitsiyalar 4,2 milliard dollarni tashkil etdi, bu 2018
yilga nisbatan 3,7 baravar kо‗p. Yalpi ichki mahsulotga investitsiyalar ulushi esa
37 foizga yetdi.
Mamlakatimiz birinchi marta xalqaro kredit reytingini oldi va jahon moliya
bozorida 1 milliard dollarlik obligatsiyalarni muvaffaqiyatli joylashtirdi. Sо‗nggi
10 yil ichida birinchi marta Iqtisodiy hamkorlik va taraqqiyot tashkilotining kredit
xatarlari reytingida О‗zbekistonning mavqei yaxshilandi.
Energetika, neft va gaz sanoati, geologiya, transport, yо‗l qurilishi, qishloq va
suv xо‗jaligi, ichimlik suvi ta‘minoti, issiqlik ta‘minoti va boshqa bir qator
sohalarda chuqur tarkibiy о‗zgarishlar yuz berdi. Zamonaviylashtirish va
raqobatbardoshlikni oshirish dasturlari 12 ta yetakchi sanoat tarmoqlarida amalga
oshirilmoqda. Natijada 2019 yilda iqtisodiy о‗sish sur‘ati 5,6 foizni tashkil etdi.
Sanoat mahsulotlari ishlab chiqarish hajmi 6,6 foizga, eksport 28 foizga о‗sdi.
Oltin-valyuta zaxiralari 2,2 milliard dollarga oshdi va 28,6 milliard dollarga yetdi.
Qishloq xо‗jaligida dehqonlarning qiziqishini oshirish, ilg‗or texnologiyalarni
joriy etish va klasterli ishlab chiqarish tizimiga о‗tish bо‗yicha chora-tadbirlar
amalga oshirilmoqda. Ushbu yо‗nalishdagi ishlar davom etmoqda.
2019 yilda amalga oshirilgan islohotlar natijasida 93 mingta yangi
tadbirkorlik subektlari tashkil etildi, bu 2018 yilga nisbatan deyarli 2 baravar kо‗p
demakdir.
Jahon bankining "Biznesni yuritish" reytingida biz 7 pog‗onaga kо‗tarilib,
biznesni rо‗yxatdan о‗tkazish bо‗yicha 190 mamlakat orasida 8-о‗rinni egalladik
va eng yaxshi islohotchilar qatoriga kirdik.
2020 yilda 206 ta yangi yirik ishlab chiqarish quvvatlarini foydalanishga
topshirish bilan 23 milliard dollar miqdoridagi investitsiyalar о‗zlashtirildi.
Xususan, Shо‗rtan gaz-kimyo majmuasi asosida suyuq sintetik yoqilg‗i ishlab
chiqarish quvvatlari, "Navoiyazot" aksiyadorlik jamiyatida azot kislotasi, ammiak
va karbamid ishga tushiriladi. Toshkent metallurgiya zavodi, Toshkent
metropolitenining Sirg‗ali filiali foydalanishga topshirildi, yer usti halqa
metrosining birinchi bosqichi qurilishi yakunlandi. 2020 yilda respublikada birgina
sanoat sohasida umumiy qiymati 11 milliard dollar bо‗lgan loyihalar amalga
oshirildi. Bunday yirik loyihalar haqida gapirganda, yangi qurilgan Toshkent
metallurgiya zavodini alohida ta‘kidlash lozim. Germaniya va Italiyaning
zamonaviy texnologiyalari bilan jihozlangan va ekologik jihatdan qulay bо‗lgan
ushbu korxona yiliga 500 ming tonna prokat ishlab chiqaradi.
О‗zbekistonda investorlarni qо‗llab-quvvatlash maqsadida soliqlarni
qismlarga bо‗lib tо‗lash, infratuzilmani yaratish xarajatlarini davlat tomonidan
qisman qoplash mexanizmlari joriy etilmoqda. Shu bilan birga, daromad solig‗ini
hisoblashda yangi texnologik uskunalarni sotib olish, yangi obektlarni qurish va
modernizatsiya qilish uchun xarajatlarni kamaytirish amaliyoti kengaytirildi.
Navoiy va Olmaliq kon-metallurgiya kombinatlari kabi strategik korxonalarda
yangi investitsiya loyihalari amalga oshirilmoqda va shu bilan birga, ushbu
korxonalarni xalqaro moliya bozorining tо‗laqonli ishtirokchilariga aylantirish
ishlari olib borilmoqda.
"Navoiyazot" korxonasida yiliga 500 ming tonna nitrat kislota va 100 ming
tonna polivinilxlorid ishlab chiqarish quvvatiga ega zavodlar, 2020 yil oxiriga
qadar bu erda har yili 660 ming tonna ammiak va 577 ming tonna karbamid ishlab
chiqaradigan zavodlar ishga tushiriladi. "Uzbekistan ZTL" qurilayotgan zavod
Shо‗rtan gaz-kimyo majmuasi tomonidan ishlab chiqarilgan metan asosida yiliga
1,5 million tonna sintetik yoqilg‗i ishlab chiqarishni tashkil etmoqda.
Olmaliq kon-metallurgiya kombinatida rangli va qimmatbaho metallarni
ishlab chiqarishni uch baravar kо‗paytirish bо‗yicha loyihalar, shuningdek, neft,
kimyo, elektrotexnika, qurilish materiallari, farmatsevtika, tо‗qimachilik, charm va
poyabzal va boshqa sohalarda boshqa о‗nlab yirik loyihalar amalga oshirilmoqda.
Iqtisodiy sohadagi bunday keng kо‗lamli islohotlar natijasida bizning xalqaro
valyuta zaxiralarimiz qariyb 5,5 milliard dollarga oshdi va bugungi kunda ular 34
milliard dollarni tashkil etmoqda. Shubhasiz, bu bizning katta yutuqimiz.
Do'stlaringiz bilan baham: |