Toshkent farmatsevtika instituti tibbiy va biologik fanlar kafedrasi mikrobiologiya, virusologiya va

 
antigen va antitelolarni aniqlovchi KBR, agglyutinatsiya, bevosita 
agglyutinatsiya reaksiyalari qo‘yiladi. 
Allergik 
usulda
 
organizmning 
mikobakteriyalar 
bilan 
infeksiyalan-gan-
infeksiyalanmaganligini aniqlash uchun foydalaniladi. Pirke reaksiyasi (teri ustiga) va Mantu 
reaksiyasi (teri orasiga) tuberkulin bilan aniqlanadi va infeksiyalangan kishilarda 48 soatdan so‘ng 
infiltrat, qizarish paydo bo‘lsa, reaksiya musbat hisoblanadi. 
Profilaktikasi
. 
Sil bilan og‘rigan bemorlarni o‘z vaqtida aniqlab, dispanser hisobiga olish. 
Odamlarni aktiv ravishda immunlash ham katta ahamiyatga egadir. 
Fransuz 
olimlari 
Kalmett 
va 
Geren 
tomonidan 
qoramolga 
xos 
tipdagi 
sil 
mikobakteriyalarini 13 yil davomida glitserinli kartoshkali ozuqa muxitida o‘stirib, olingan tirik 
vaksina BSJ da foydalaniladi (lotincha BCG-Bacilla Calmette-Guerin). Bu vaksina chaqaloq 
chap elkasining tashqi yuzasidagi teri orasiga yuboriladi. 7 va 15-16 yoshda revaksinatsiya 
qilinadi
10
.
Patogen aktinomitsetlar. 
Aksinomitsetlar bir hujayrali mikroorganizmlar bo‘lib, 
Actinomycetales va Actinomyceteceae oilasiga kiradi.

Aktinomitsetlar septasiz mitseliylardan, ya’ni shoxlanuvchi, ingichka, uzunligi 100-600 
mkm, ya’ni 1,0-2,5 bo‘lgan ipchalardan iborat. Ular gramm usuli bilan musbat, umuman anilin 
bo‘yoqlari bilan yaxshi bo‘yaladi. Aksinomitsetlar spora hosil qilib, ipchalari mayda 
bo‘lakchalarga ajralib, kurtaklanib va bo‘linib jinssiz ko‘payadi.

O‘sishi. 
Aktinomitsetlar – fakultativ anaerob, ularning o‘sishi uchun 35-37
0
S qulay harorat 
hisoblanadi. 24 soatdan so‘ng qattiq muhit yuzasida mayda koloniyalar, 7-14 kundan so‘ng esa, 
yirik polimorf, silliq yoki g‘adir-budir kulrang sarg‘ish, yumshoq, bir xil oq, duxobaga o‘xshash 
koloniyalar hosil qiladi. Koloniyalar oziq muhitning ichiga kirgan va tashqarisida ham bo‘lishi 
mumkin. Koloniyalar havorang, jigarrang, qizil, yashil va boshqa rangda bo‘ladi.