O` zbekiston r espublikasi o liy va o` rta maxsus ta

NIKOTIN VA RUHIY SALOMATLIK MUAMMOLARI 
Ruhiy kasalliklari bo’lgan bemorlarda chekishga moyillik kuchayadi. Dunyo 
bo’ylab ko’plab tadqiqotlar shizofreniya bilan og’rigan bemorlarning chekish 

---

- 20 - 
ehtimoli ko’proq ekanligini da’vo qilmoqda (20 ta turli mamlakatlarda shizofreniya 
bilan og’rigan jami 7593 bemor o’rganilgan, ularning 62 foizi chekuvchilar edi). 
2006 yil holatiga ko’ra, AQShda shizofreniya bilan og’rigan odamlarning 80% yoki 
undan ko’prog’i chekishadi, bu chekmaydigan umumiy aholining 20% (NCI 
ma’lumotlariga ko’ra). Ushbu giyohvandlikning sabablari bo’yicha bir qator farazlar 
mavjud bo’lib, uni buzilish belgilariga qarshilik ko’rsatish istagi va 
antipsikotiklarning salbiy ta’siriga qarshi turish istagi sifatida tushuntiradi. Bir 
farazga ko’ra, nikotinning o’zi psixikani bezovta qiladi. 
Bir tadqiqotda sichqonlarga nikotin in’ektsiyalari DNK-metillovchi ferment 
DNMT1 kontsentratsiyasini pasaytirdi va kemiruvchilarning prefrontal korteksida 
GABA ishlab chiqaruvchi ferment GAD67 ekspressiyasini oshirdi. Bu bemorlarda 
sigaretaga qaramlikni qisman nikotinning DNMT1 darajasining ko’tarilgan salbiy 
epigenetik ta’sirini bartaraf etish qobiliyatiga bog’lash mumkinligini ko’rsatadi. 
Biroq, ruhiy kasalliklar DNMT1 va GAD67 o’rtasidagi nomutanosiblikka olib 
keladimi yoki yo’qmi, bu aniq emas, bu tuzatishni talab qiladi va ular tomonidan 
qabul qilingan antipsikotiklar ko’plab parametrlarni, shu jumladan GABAergik 
parametrlarni o’zgartiradi. 
2017 yilda o’tkazilgan tadqiqotga ko’ra, nikotin shizofreniyaga xos bo’lgan 
gipofrontallikni, prefrontal korteksdagi miya qon oqimining etarli emasligini yo’q 
qiladi, shuning uchun tadqiqotchilarning fikriga ko’ra, nikotin shizofreniya bilan 
og’rigan bemorlarda nazariy jihatdan foydali terapevtik ta’sir ko’rsatishi mumkin. 
Yangi dori tekshirilmoqda – a7-nikotinik atsetilxolin retseptorining qisman agonisti 
– GTS-21 (DMBX-A).