O` zbekiston r espublikasi o liy va o` rta maxsus ta

Nikotinning ta’siri va uning organizmga singishi
Nikotinning tanaga kirishining asosiy yo’li o’pka orqali o’tadi. Nikotin va boshqa 
komponentlar tamaki tutunini nafas olganda ular traxeya, bronxlardan o’tib, 
alveolalarga kiradi, u yerdan ular qonga singib ketadi. Nafas olishdan 8 soniya 
o’tgach, nikotin miyaga kiradi va uning konsentratsiyasi chekishdan 30 minut 
o’tgach kamaya boshlaydi. Nikotinning asosiy metabolizmi jigar, buyrak va o’pkada 
sodir bo’ladi. 
Nikotinning miyaga ta’siri ikki fazali: birinchi navbatda, miya rag’batlantiriladi, 
so’ngra asta-sekin depressiyaga tushadi. Sigaret chekadigan odamga ehtiyojini 
qondirish uchun kamida 10 ta sigaret (20 mg nikotin) kerak bo’ladi, bir sigaretada 
taxminan 2 mg. Nikotin mavjud. 
Nikotinning odamlarga ta’sirining tibbiy oqibatlari 

---

- 17 - 
 
Nikotin deyarli barcha organlarga ta’sir qiladi, lekin u markaziy asab tizimiga, 
yurak-qon tomir va endokrin tizimiga eng katta ta’sir ko’rsatadi. Nikotin inson 
tanasiga ta’sir qiladi ogohlantiruvchi sifatida. 
Nikotinning odamga ta’siri keskin salbiy, bu qon tomirlari va yurak kasalliklariga 
olib kelishi mumkin bo’lgan tomir aterosklerozining rivojlanishiga yordam beradi. 
Nikotin qon pıhtılarının shakllanishiga yordam beradi, kanserojenik (saraton 
rivojlanishiga yordam beradi) ta’sir ko’rsatadi. Eng yomon narsa nikotinning inson 
tanasiga ta’siri Bu faqat keyingi avlodlarda ko’payadigan hujayra mutatsiyasini 
keltirib chiqarish qobiliyatidir. 
Nikotinning chekuvchi odamga ta’siri 
Sigaret chekmaydiganlar, chekuvchilar davrasida bo’lganlarida, sigaret 
chekuvchilarning o’zlariga qaraganda 20% ko’proq saraton kasalligiga chalinish 
xavfiga ega va agar oila kvartirada ko’p cheksa, chekmaydiganlarda saraton kasalligi 
xavfi 70% ga oshadi. Buning sababi shundaki, chekuvchi nafas olayotgan tutunning 
tarkibi boshqasidan farq qiladi kimyoviy tarkibi puflar orasida paydo bo’ladigan 
tutundan. Bu yonayotgan tutun tarkibida ko’proq nitrosaminlar, benzopiren bor. 
Shunung uchun passiv chekuvchi chekish kompaniyasida bo’lish sog’liq uchun 
zararli. Bilan birga yashaydigan bolalar chekuvchi ota -onalar nafas olish yo’llari 
kasalliklari chekmaydigan ota-onalarga qaraganda 2 barobar ko’proq azoblanadi.