E. Egamberdiev

import lizing
; bunda 
uning ob’ekti bo’lib chet eldan yuborilgan mulklar hisoblanadi; va 
eksport lizing
. 
Bunda ijara ob’ekti xorijiy iste’molchilarga tegishli bo’ladi. Agar bitim ishtirokchilari 
uch xil davlatda turgan bo’lsalar, u holda bunday lizing ham xalqaro tusda bo’ladi.

---

139
8.3. Jahon iqtisodiyotida lizing 
 
Lizing 50-yillarda Amerikada va 10 yil keyin §arbiy Evropa davlatlarida paydo 
bo’ldi. Amerikada 80-yillarda lizing atom elektr stantsiyalari, gaz quvurlari, 
avtomobil zavodlari va boshqa yirik ob’ektlarni qurishda faol ravishda qo’llanildi. 
Rivojlangan mamlakatlarda mashina va uskunalarning 15-20 % lizing yo’li 
bilan moliyalashtiriladi. Ayniqsa Bolgariya va Xitoyda lizing operatsiyalari faollik 
bilan amalga oshirilmoqda. 
Amerikada
ishlatilayotgan EXM, poligrafiya va energetika dastgohlarining 
ko’pgina qismi lizing sharti bilan keltirilgan. Bu erda yuk ko’taruvchi- transport 
dastgohlari uchun ijara (lizing) slamog’i 58 foizni, pasajir samalyotlari uchun - 50 
foizni tashkil etadi. Bunday operatsiyalar bo’yicha bu davlat dunyoda yuqori o’rinda 
turadi.
Hozirgi vaqtda lizing yordamida amalga oshiriladigan jaxon savdo oborotining 
teng yarmi AQSh hissasiga to’g’ri keladi. 
Yaponiya - lizing operatsiyalari
rivojlangan mamlakat hisoblanadi. 
Yaponiyada lizing operatsiyalari har yili 25-30 foizga ko’payib boradi. 
Germaniyada
ham ko’plab lizing kompaniyalari bo’lib, ulardan 57 tasi nemis 
lizing assotsiatsiyasi tarkibiga kiradi. 
Italiyada birinchi 
lizing komapniyasi 1963 yilda paydo bo’ldi. Hozirgi kunda 
Italiya lizing assotsiatsiyasi 50 ta kompaniyani o’z ichiga oladi. Lizing 
operatsiyalarini dunyo amaliyotida tez o’sib ketishi ularni mehnat vositalari va 
ko’chmas mulkni odatdagi kredit bitimi natijasida qarzga olingan pulga sotib olishga 
nisbatan afzalliklari bilan belgilanadi. 
Velikobritaniyada ijaraga topshiriladigan turli xil mashina va uskunalardan 25 
% dan 100 % gacha, xorijiy lizing operatsiyalari uchun barcha xil tovarlarga 10 % 
miqdorni tashkil etadi.