E. Egamberdiev

6.2 
Xo’jalik majburiyatlarini bajarilishini baholash. 
Korxona faoliyatining eng oliy mohiyati - bu iste’molchilar talabini o’z vaqtida 
to’la-to’kiz qondirishidir, - deyilgan davlat korxonasi to’g’risidagi qonunda. Barcha 
majburiyatlarni bajarish bu korxonaning vazifasidir. Bu uning faoliyatini 
baholashning eng muhim mezoni, kriteriysidir. Keyingi yillarda xo’jalik 
shartnomalarini bajarish O’zbekiston korxonalarida ancha ko’paydi. 1996 yili 98,6%, 
1997 yili-98%, 1998 yili-98,3% bo’ldi. Majburiyatni bajarmaydigan korxonalar soni 
anchagina kamaydi. Xali lekin etkazib berilmagan mahsulotlar ko’p. 1998 yili 
iste’molchilar 8,8 mlrd so’mlik mahsulotni ololmadilar. 
Barcha amal qilayotgan xo’jalik shartnomalari bajarilishini baholash va 
rag’batlantirish sistemasi korxonalarni o’z majburiyatlarini 100 foiz bajarishga 
qaratilgan: bunday imtiyozlar, masalan, korxona ixtiyorida qoladigan foyda 
miqdorini ko’paytirish; qayta ishlash sanoatida esa byudjetga to’lovlarda ko’shimcha 

---

85
imtiyozlar beriladi, to’lov miqdori kamaytiriladi va korxona ixtiyorida qoladigan 
foyda 10%-ga ko’payadi. 
Majburiyatlar bajarilmasa mukofot fondi xar bir foiz uchun 3%-ga 
kamaytiriladi, agar majburiyat bajarilsa 15%-ga oshiriladi; 
Xo’jalik shartnomasidagi majburiyatlarni to’liq bajarishga bo’lgan 
javobgarlikni oshirish maqsadida korxonani xo’jalik faoliyati natijalari bo’yicha 
mukofat faqat majburiyat bajarilgandagina to’lanadi. 
Bunday mukofat miqdori umumiy mukofatning 50%-dan kam bo’lmasligi 
zarur. 
Agar majburiyat to’liq-100% bajarilmasa bunday mukofat to’lanmaydi. 
Mahsulotlarni etkazib berishda kamchiliklarga yo’l qo’yilganda kamchiliklar 
o’z vaqtida va o’z joyida yo’qotiladi. 
Iste’molchi talabiga binoan korxona yo’l 
qo’ygan deffektlarini 20 kun ichida yo’qotishi zarur. Bu muddat ichida