I L l bob. О zb ek isto n r espublikasi k o n stitu tsiy a sin in g y a r a tilish I va ta k om illashu VI

d e p u t a t l i k
o 'rin la rin i o lg a n siyosiy p artiy a yoki t e n g m iqd o rd ag i e n g kop
68
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

deputatlik о rinlarini qo Iga kiritgan bir necha siyosiy partiya 
tom onidan taklif etiladi. O 'zbek isto n Respublikasi Prezidenti taq- 
dim etilg an Bosh vazir lavozimiga nomzodni ko'rib chiqqanidan 
keyin o n kun m ud dat ichida uni O 'zbekiston Respublikasi Oliy 
Majlisi p a la ta la r in in g ko'rib chiqishi va tasdiqlashi uchun taklif 
etadi.
O 'z b ek isto n Respublikasi Bosh vaziri va O 'zbekiston R espub­
likasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi o'rtasida ziddiyatlar doimiy 
tus olgan holda Qonunchilik palatasi deputatlari um um iy soni- 
n ing kam ida uchdan bir qismi tomonidan O'zbekiston Respublikasi 
Prezidenti nomiga rasm an kiritilgan taklif bo'yicha O'zbekiston 
Respublikasi Oliy Majlisi palatalarining qo'shma majlisi muhoka- 
m asiga Bosh vazirga nisbatan ishonchsizlik votumi bildirish haqi- 
dagi m asala kiritiladi.
Bosh vazirga nisbatan ishonchsizlik votumi tegishincha O 'zbe­
kiston Respublikasi Oliy M ajlisining Qonunchilik palatasi depu­
tatlari va Senati a’zolari um um iy sonining kamida uchdan ikki 
qismi ovoz bergan taqdirda qabul qilingan hisoblanadi. Bunday 
holatda O'zbekiston Respublikasi Prezidenti Bosh vazirni lavozi- 
midan ozod etish to'g'risida qaror qabul qiladi. Bunda O'zbekiston 
Respublikasi Vazirlar M a h k am a sin in g butun tarkibi Bosh vazir 
bilan birga iste’foga chiqadi.
Yangi Bosh vazir nomzodi O'zbekiston Respublikasi Preziden­
ti tom onidan O 'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Qonunchi­
lik palatasidagi barcha siyosiy partiyalar fraksiyalari bilan tegishli 
m aslahatlashuvlar o'tkazilganidan so'ng O'zbekiston Respublikasi 
Oliy M ajlisining palatalariga ko'rib chiqish va tasdiqlashga taqdim 
qilish uchun taklif etiladi. Oliy Majlis tomonidan Bosh vazir lavozi­
miga nomzod ikki m arta rad etilgan taqdirda O'zbekiston Respub­
likasi Prezidenti Bosh vazir vazifasini bajaruvchini tayinlaydi va 
O 'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisini tarqatib yuboradi.
Qonunchilik palatasi qabul qilgan va 
2011
-yil 5-dekabrda Senat 
m a’qullagan qonunga asosan Konstitutsiyaning 90-moddasiga 
o'zgartirish kiritildi va unga asosan Prezidentning vakolat mud- 
dati 7 yildan 5 yilga o'zgartirildi. Konstitutsiyaga kiritilgan bu 
o 'zg artirish larn ing ahamiyati, maqsadi, mazmun-mohiyati haqida 
keyingi boblarda kengroq to'xtalamiz.
69
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

K o n stitu tsiy a as o s iy q o n u n bo 'lg an lig i u c h u n , u n g a o'zgartirish, 
q o 's h im c h a la r kiritish alohida ta rtib d a a m a lg a oshirilishi Konsti­
tu t s i y a n i n g o'zida belgilab qo'yilgan.
K o n s titu ts iy a n in g oltinchi bo'limi “K o n s titu ts iy a g a o'zgartirish 
k iritish t a r t i b i ” deb n o m ^ g a n va u ikki (127, 128-moddalar) mod- 
d a d a n iborat.
127-moddaga binoan 0 ‘zb ekiston R e s p u b lik a s in in g Konstitu- 
ts iy a sig a o 'z g a r tir is h la r te g is h in c h a 0 ‘zb ek isto n Respublikasi 
Oliy M a jlis in in g Q o n u n c h ilik p alatasi d e p u ta tla ri va S en ati a ’zolari 
u m u m iy s o n in in g k a m id a u c h d a n ikki q is m id a n iborat ko‘pchiligi 
to m o n id a n qabul q ilin g an q o n u n aso sid a yoki referendum orqa­
li kiritiladi. Oliy M ajlisd a oddiy q o n u n la rg a o 'z g a rtiris h kiritish 
u c h u n oddiy ko'pchilik ovoz bo'lishi ta lab q iling an bo‘lsa, Kons­
titu ts iy a g a o 'z g a r tir is h kiritish u c h u n k a m id a u ch d an ikki qism 
d e p u ta tla r va s e n a to r la r yoqlab ovoz berishi kerak.
K o n s titu ts iy a m iz n in g 128-moddasi o 'z g a r tir is h kiritish tarti- 
bini k e n g ro q m u s ta h k a m l a g a n , u n g a a s o s a n , Konstitutsiyaga 
o 'z g a r tir is h taklifi Oliy M ajlisg a k iritilg an d an so'ng, 
6
oy mobay- 
nida o 'z g a r tir is h kiritish haqidagi taklif k e n g m u h o k a m a qilinib, 
s o 'n g q aro r qabul qilinishi m u m k in . A g a r Oliy M ajlis o'zgartirish 
kiritish taklifini rad etsa, b u n d ay taklif bir yil m u d d a td an so'ng 
q a y ta kiritilishi m u m k in .
A y rim m a m la k a tla rd a K o n stitu tsiy an i o 'z g a r tir is h n in g yanada 
m u r a k k a b r o q ta rtib i b elg ilang an . Rossiya K onstitutsiyasida kim- 
lar K o n stitu tsiy ag a o 'z g a rtiris h kiritish haqida taklif bilan chi- 
qish h u quqiga egaligi m a x s u s m oddada (134-modda) ko'rsatilgan. 
Rossiya K o n stitu tsiy a s in in g 135-moddasida, K o nstitutsiy an in g 1,
2, 3-boblari qoidalarini q ay ta ko'rish (o 'zg artirish kiritish) m um kin 
e m aslig i b elg ilan g an . Bular: “K onstitutsiyaviy tu z u m aso slari”, 
“Inson huquq va e rk in lik lari”, “K o n stitu tsiy ag a o'zg artirish va 
q a y ta k o 'ris h ” boblaridir.
135-moddaning ikkinchi bandida a g a r Konstitutsiyaning shu 
boblariga o'zgartirish kiritishni, Federal K engash (yuqori palata), va 
D avlat D u m asi (quyi palata) a ’zolarining beshdan uch qismi qo'llasa, 
K onstitutsiyaviy q o n u ng a binoan, Konstitutsiyaviy kengash chaqiri- 
ladi. Konstitutsiyaviy Kengash yo K onstitutsiyani o 'zg artirm aslik n i,
70
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

yo yangi Konstitutsiya loyihasini ishlab chiqishni hal qiladi. Bu loyi­
ha Konstitutsiyaviy Kengash a’zolarining uchdan ikki qismi ovozi 
bilan qabul qilinadi yoki umum xalq ovoziga qo'yiladi. Referendumda 
yarimdan ko‘p saylovchilar ishtirok etib, ovoz berishda ishtirok et- 
gan larn ing yarm idan ko'pi ovozi bilan m a’qullansa, Konstitutsiya 
qabul qilingan hisoblanadi.