Maktabgacha yoshdagi

didaktik o‘yin
(loto, rasmli ku-
biklardan har turli ko‘rinishlar chiqara bilish, son-sanoq, mozaika, 
shashka, topishmoqlar kabi) maktabgacha yosh davrida oddiy o‘quv 
topshiriq usuliga ko‘ra bilim olishning samaraliroq yo‘lidir, didaktik 
o‘yinlar ko‘pincha turli vazifalar bilan bog‘liq bo‘lgan qobiliyatlar va 
tafakkurlarning rivojlanishiga yordam beradi. Bu jihatdan didaktik 
o‘yinlar katta guruh bolalarini maktabdagi o‘qish faoliyatiga tay-
yorlash vositalaridan biri dir. Biroq shu narsani eslatib o‘tish ke rakki, 
bolalarning o‘qish faoli yati bevosita didaktik o‘yinlardan ke lib chiq-
maydi. Ammo kichik va o‘rta maktab yoshida didaktik o‘yin asosiy 
o‘rin egallasa, katta bog‘cha yoshi davrida bu farq ancha pasaya-
di. Bu bolalarni o‘quv topshiriqlarini qabul qilish qobiliyati osha-
yotganini bildiruv chi ko‘rsatkichdir. Bu bolalarni amallarning ba-

---

310
jarilish usullariga e’tibor bera boshlashi, ularni o‘quv topshiriqlarini 
mazmunini tushuna boshlaganini bildiradi. Ular ongli ravishda bu 
usullarni egallashga harakat qiladilar. Maktabgacha yoshdagi bola-
lar biror maqsadga qaratilgan kuzatuvlarni, predmetlarni tasvirlash-
ni, qiyoslashni va ularni guruhlarga bo‘lishni, hikoya va suratlarni 
mazmunini bir-biriga bog‘lagan holda gapirib be rishni, arifme-
tik masalalarni hisob va yechim yo‘llarini topishni va hokazolar-
ni o‘rganadilar. Masalalarni to‘g‘ri bajarilishi va kattalar tomoni-
dan qo‘yilgan talablar amalga oshishi muhim ma’noga ega bo‘ladi. 
Bunday hollarda bolalar kattalarga bajarilgan u yoki bu o‘quv top-
shiriqlarini to‘g‘riligini baholashlarini so‘rab tez-tez murojaat qiladi-
lar. Masalan, maktab yoshiga yaqinlashgan bolalar masofaviy aloqani
aniq tasvirlashni o‘rganish jarayonida, bir necha marta tarbiyachi-
ga murojaat qiladilar: «Meni chizayotganim o‘xshayaptimi, iltimos, 
ko‘rib be ring?»; «Burchagi burchagiga to‘g‘ri kelishi kerak, bu uch-
burchak narigisini to‘g‘risida bo‘lishi kerak. To‘g‘rimi?».