Qiziqarli kimyo

C 0 2
Na2COi +
2
H 20 -> 2N a ' + 2 0 H ~ + H 2C 0 3(
H 20
Zokir.
Bilasizmi, nega ichimlik soda eritmasi bilan tomoq g ‘ar- 
g'ara qilinadi?
Ra ’no.
(Qobilga qarab). Bilmayman, siz bilasizmi?
Qobil
Men ham bilmayman, am m oyaqindatom og‘im og‘nganda 
ichimlik soda entmasi bilan g‘ar-g‘araqilgan edim. Tuzalib ketdim, ammo 
sababini bilmayman.
Zokir.
Soda eritmasidagi ishqortomoq yarasini kuydinb davolaydi.
R a ’no.
Ishqorlaro‘yuvchi bo‘ladi. T om oqg‘ar-g‘araqilinganda, 
ular odamga ziyon etkazmay dimi?
K arim
Gidroliznatijasidaishqorning kuchsiz suvli eritmasi hosil
94

---

bo‘ladi Unda ishqomingkonsentratsyasijuda past bo‘ladi. Shuning uchun 
ham u zarar etkazmaydi, balki foyda keltirib davolaydi.
Karim.
Kiyim yuvishdaqaynoq suvga qo'l solishadi. Nega bunday 
qilinadi, bilasizlarmi 9
R a ’no.
Qaynoq suvga qo‘1 solinsa, kiyim yahshi tozalanadi, ammo 
u qanday ta’sirga ega, bum bilmayman.
Karim.
Q o‘1 tarkibida kam miqdorda kaliy karbonat К,С О , va 
litiy karbonat L i,C 0 3 mavjud. Qaynoq suvda qo‘ldagi bu tuzlar gidroliz- 
ga uchrab, natijada ishqor hosil bo‘ ladi. Ishqor esa kiyimdagi kirlarni 
emirib, uni osonlikcha tozalaydi.
Zokir.
Ishqorlarsuvningqattiqligim ham yo'qotishi mumkin. 
Karim.
Sovun yumshoq suvda yaxshi erib, oson gidrohzlanadi va 
ishqor hosil qiladi. Sovun stearat kislotanmg tuzidir. Uning tarkibida 
natriy ioni bo‘ladi. Gidrolizvaqtida natriy ishqori hosil boMadi 
Ra ’no.
Biror indikator bilan uni aniqlab bo‘ ladim i9 
Karim.
Albatta, bo'ladi. Men hoziruni bajanb ko‘rsataman (u, oz- 
roq sovun eritmasidan probirkaga quyib, 1 -2 tomchi fenolftalein erit- 
masidantomizadi. Bunda eritmaning rangi qizaradi). Mana ko'rdingizmi, 
fenolftaleinning rangi qizardi. Bu shuni ko‘rastadiki, sovun eritmasi tarki­
bida ishqor bo‘ lar ekan.