Qiziqarli kimyo

Jihoz va reaktivlar. 
Chinni likopcha. Tomchilat­
gich. Arramayda(opilka). Natriy peroksid.
Likopchada ozgina arramayda bilan shuncha miqdordagi tiz aralash- 
tiriladi. Barmoqlar bilan aralashma bosilib zichlanadi va unga 1 -2 tom­
chi suvtomiziladi. Bir necha sekunddan so’ng arramayda yonib ketadi.
Nega arramayda yonadi, bu tajrubaning siri nimada?
26

---

Tajriba o'tkazishdan oldin, quntgich yoki elektr plitka ustida arramavda yax- 
shilab quritiladi va byukslarda saqlanadi.
Likopchada osh tuzi emas, balki natriy peroksid Na20 2kukuni arramay da bilan 
aralshtiriladi. Moddalar bir-biriga tegib turishi uchun aralshma barmoq uchlan bilan 
zichlanadi. Aralashmaga suv tomizilganda, quyidagicha reaksiya amalga oshadi: 
Na20 2 + H20 = 2NaOH + О + Q
Reaksiya eksotermiyaviy bo'lgani uchun, hosil b o ‘lgan issiqlik arramaydani 
qizdiradi. Ajralib chiqqan atomar kislorod esa, uni yondirib yuboradi.
1.3.14. TAYOQCHA “S U V ”N I YONDIRADI
Jihoz va reaktivlar. 
Chinni likopcha. Bug4 latish 
kosachasi. Shisha tayoqcha. Etil spirti. Efir. Kon­
sentrlangan sulfat kislota. Kaliy permangan tuzi.
Shisha tayoqchani turli moddalarga ishqalab, kosachadagi “suv”ga 
tegizilsa u yonib ketadi.
Shisha tayoqcha qaysi moddalarga ishqalanadi va qanday modda 
bo‘lgan. Yomsh qanday amalga oshadi?
B ug‘latish kosachasida ozginaefir qo'shilgan etil spirti bor edi. Tajribada ol- 
dmdan kosacha chmni likopchaga joylashtinladi. Shisha tayoqcha uchmi sulfat 
kislota bilan ho'llab kaliy permanganatga tegizilsa, quyidagicha, kimyoviy reaksiya 
amalga oshadi:
2KMn O, + 3FLSO =K ,SO , + Mn SO„ +3ILO + 50
4 
2 
4 
2 
4 
4 
3
Hosil bo lg an atomar kislorod efir va spirtni yondirib yuboradi.
1.3.15. YONM AYDIGAN PAXTA