Tadqiqot uz



Download 1,25 Mb.
Pdf ko'rish
bet9/16
Sana04.03.2022
Hajmi1,25 Mb.
#481960
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   16
Bog'liq
Geogra-28-ArticleText-56-1-10-20200722

|
|
№ 2 | 2020
68 
(нисбатан юқори 
туғилиш даражаси, 
ўлим даражаси паст)
Қирғизистон 
19,7 
6,9 
12,8 
42 
Тожикистон 
18,6 
4,2 
14,4 
35 
Туркманистон 
18,5 
5,4 
13,1 
38 
Озарбайжон 
14,8 
5,9 
8,9 
32 
III босқичдан IV 
босқичга ўтиш 
Қозоғистон 
14,7 
10,1 
4,6 
29 
Арманистон 
9,0 
6,3 
2,7 
24 
Грузия 
8,9 
8,8 
0,1 
20 
IV босқич – 
депопуляция 
Молдавия 
10,2 
11,3 
- 1,1 
24 
Белорусия 
9,4 
13,5 
- 4,1 
19 
Россия 
8,7 
15,4 
- 6,7 
18 
Украина 
7,9 
15,3 
- 7,5 
18 
Бу борада Ўзбекистон Республикаси 2000 йилларга келиб аҳолиси сони бўйича 
Марказий Осиё мамлакатлари ичида биринчи, Мустақил Давлатлар Ҳамдўстлиги (МДҲ) 
давлатлари орасида учинчи ўринниэгаллаган. Мамлакат аҳолиси МДҲ аҳолисининг тўққиз 
фоизидан иборат бўлиб, майдони Россия, Қозоғистон, Украина, Туркманистондан кичик 
ҳажмда, аҳоли зичлиги бўйича Арманистон, Молдавия, Озарбайжон, Украина, Грузиядан 
кейинги ўринни эгаллаган[23, С. 17]. 
Хусусан, 2017 йилнинг 1 январь ҳолатига кўра Ўзбекистондаги аҳоли сони 32,1 млн 
(32120,5) кишидан ошди. Мустақилликйилларида (1991 – 2016 й.й.) республика 
аҳолиситахминан 11,5 млнкишига (55,9 фоизга) ошди. Аҳолининг ўртача ўсиш суръатлари 
бу даврда 1,7% ни ташкилқилди, ўртача мутлақ ўсиш эса – 400 минг кишидан ортиқ бўлди. 
БМТ ҳисоботида кўрсатилишича, 2015 йили Ўзбекистон аҳолиси 29,893 млн кишини ташкил 
қилганлиги айтилади [24]. Таққослаш учун, 1980 – 1990-йилларда Ўзбекистон аҳолисининг 
ўртача ўсиш суръати 2,8% ни ташкил қилган эди.
Аҳоли сонининг энг юқори мутлақ ўсиши, бу вақтда бир йилда 500 минг кишига 
яқинлашган, 1990-йиллар бошларига тўғри келади. Шунингдек, 1991 йил республика 
аҳолисининг энг юқори табиий ўсиш йили ҳисобланади яъни, – 600 минг кишига яқин. 1990-
йиллар ўрталаридан республика аҳолисининг ўсиши қатъий тартибда пасая бошлади ва 
айрим йилларда 1,2% ни ташкил қилди(илова 6-жадвал). 2006 йилдан аҳолининг ўсиш 
даражаси кўтарила бошлади. Бу, биринчидан, ислоҳотгача бўлган даврда, фертил ёшидаги 
хотин-қизларнинг (2004-2015 йилларда 20-29 ёшдаги аёллар улушининг кўплигини 
айтишимиз мумкин) мутлақ сонининг нисбатан барқарор ўсишини таъминлаган 
туғилишнинг жадал суръатдаги ўсиши билан изоҳланади. Иккинчидан, аҳоли фаровонлиги 
ўсишига имкон туғдирган барқарор иқтисодий ўсиш билан шарҳланади [26]. 
Ўзбекистон 
дунёнинг 
кўплаб 
давлатлари 
сингари 
ўзининг 
демографик 
ривожланишида иккинчи босқичдан ўтиб, ҳозирги даврда таркибида ёш аҳоли ўсиб бориши 
туфайли ва умумий ўлим кўрсаткичи туғилиш даражасидан юқорироқ бўлган учинчи 
босқичда амал қилмоқда [27], яъни ёш аҳоли таркибий тузилиши ҳисобига туғилиш 
даражаси ва ўлим кўрсаткичининг пастлиги билан тавсифланади. Ҳозирги пайтда аҳолимиз 
ўртача ёши 25,7 ёшни ташкил этади (эркаклар - 25,2, аёллар - 26,3 ёш). Аҳолининг йиллик 
табиий ўсиши 450-500 минг кишини ташкил этади [28].
Демографик ривожланишнинг тўртинчи босқичида кўплаб Европа давлатлари ҳамда 
МДҲда [29, С. 7] — Россия [30, С. 215], Украина, Болтиқбўйи республикалари ўз бошидан 
ўтказишмоқда [31]. 
Хусусан,20 йил мобайнида республикада аҳоли сони – 1,35, шаҳар аҳолиси – 1,73, 
қишлоқ аҳолиси эса 1,1 мартага кўпайди [32, Б. 2]. Бироқ олиб борилган таҳлиллар 2011 
йилда аҳоли сонининг 1122,0 минг кишига ортганлигини кўрсатди. Мазкур юқори суръатда 
ўсиш тенденцияси асосан йилга нисбатан аҳоли сонининг 1122,0 минг кишига 
кўпайганлигини 
кўрсатади. 
Мазкур 
ҳолат 
Ўзбекистон 
Республикаси 
Вазирлар 
Маҳкамасининг 2011 йил 14 мартдаги “Аҳоли сонининг танлама статистик кузатувини 
тайёрлаш ва ўтказиш чора-тадбирлари тўғрисида”ги 71-сонли қарорига[33]асосан 
республиканинг ҳар бир тумани ва шаҳрида аҳоли сонининг 10 фоизини қамраб олган ҳолда 
ўтказилган аҳоли сонининг танлама статистик кузатувида 642,5 мингта кишининг механик 
кўпайганлиги аниқланганлиги билан боғлиқ. 



Download 1,25 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   16




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish