Ichki kasalliklar

MA’RUZA MATNI
Nafas olish xarakteri, qo‘rquv va bezovtalik shuningdek oshuvchi jismoniy faoliyatga tegishli bo‘lgan
sharoitlarda metabolik ehtiyojlarning ortishi xollarda o‘pkalarning ventiliyasiyasi kengayadigan bir qator
yuqori markaziy va periferik mexanizmlar bilan nazorat qilinadi. Sog‘lom odam, nafas olish harakatining
qanday amalga oshirilayotganini tinch holatda sezmaydi. O‘rtacha jismoniy kuchda, u faol nafas
olayotganini, biroq unga diskomfort tug‘dirmayotganligini sezishi mumkin. SHu vaqtda, toliqtiruvchi qizg‘in
ishdan so‘ng, odam tez va og‘ir nafas olayotganini nohushlik sezib xayron bo‘ladi. SHunga qaramay,
bajarilgan ish bilan bog‘liqligi sababli shu kabi xis tuyg‘u vaqt o‘tishi bilan o‘tib ketadi degan hayol uni
tinchlantiradi. SHu yo‘l bilan nafas olish va qon aylanishi buzilganda bo‘lg‘usi kasalliklarning kardinal
alomati bo‘lib o‘zining nafas olishini sezishga diskomfort tug‘diruvchi patologik nafas qisishni aniqlash
mumkin.
Nafas qisish kasallik bo‘lib hisoblanmasada, u og‘riq kabi idrok qilinadi va bu idrokka reaksiya beradi.
Nafas qisish, bemorda bir qator noxush tuyg‘ular bilan kuzatilishi mumkin. Uni ta’riflash uchun u yanada
xilma xil “havo etmayapti”, “havo o‘pkalarni oxirigacha to‘ldirmayapti”, “bo‘g‘ilishni xis qilish”,
“ko‘krakda siqilishni sezilishi”, “ko‘krakda charchoqni sezilishi” kabi so‘zlarni ishlatishi mumkin. SHuning
uchun bemorda nafas qisish borligini aniqlash uchun anamnez ma’lumotlarni yaxshilab taxlil qilish va u
nafas qisishni ta’riflashi yordamida eng ko‘p tushunarsiz va noaniq shikoyatlarni aniqlash zarur. Bemorda
nafas qisishi borligi tasdiqlangandan so‘ng, uning paydo bo‘lish sharoitini, shuningdek uni birga keladigan
alomatlarini faqulotda aniqlash muhim. SHunday holatlar bo‘ladiki, haqiqatda nafas olish qiyin bo‘ladi,
lekin bunda nafas qisish sodir bo‘lmaydi. Masalan, giperventilyasiya metabolik atsidozga javoban kamdan
kam nafas qisish bilan kuzatiladi. Boshqa tarafdan tashqi tinch nafas oluvchi bemorlar havo etishmasligiga
shikoyat qilishlari mumkin.