O ‘ zbek tili va adabiyoti kafedrasi

 Eshonqulova Ch
. 
 
TOPSHIRIQLAR 
1. Mavzu va uning zaruriy qismlarini o‘qib chiqing. 
2. Mavzu bo‘yicha tushunchalaringizni og‘ziaki bayon eting. 
3. Ariza va tushuntirish xatining o‘xshash hamda farqli jihatlarini aytib bering. 
4. Quyidagi mavzularda tushuntirish xati namunalarini yozing: darsga kech 
qolganligingizning sababi, darsga kela olmaganligingizning sababi, berilgan topshiriqning o‘z 
vaqtida bajarilmaganligining sababi, shanbalikda belgilangan vazifalarning tugallanmay 
qolganligining sababi, mahsulot tayyorlashdagi uzilishlarning sabablari va hokazo. 
TILXAT 

---

Tilxat ham turmushda ko‘p qo‘llanadigan hujjat turlaridan biridir. Talabalar 
oliy o‘quv yurti qabul komissiyasiga hujjatlarini topshirganlarida ularga qabul 
komissiyasi mas’ul xodimi tomonidan tilxat beriladi. Ko‘rinadiki, tilxat muayyan 
shaxs tomonidan hujjat, qimmatbaho buyum, pul va boshqa shu kabi narsalar 
olinganda yoziladigan rasmiy hujjatdir. Tilxat odatda qimmatbaho buyum, hujjat 
yoki pulni olgan shaxs tomonidan qo‘lda yoziladi. Ommaviy tarzda qabul 
qilinadigan o‘rinlarda avvaldan tayyorlangan tilxat andozaliardan ham 
foydalaniladi. Tilxat guvohlar ishtirokida yozilgan hollarda unga guvohlar ham 
imzo qo‘yishlari, familiyasi va ismlarini yozishlari shart. Ba’zan tilxat nodir 
hujjatlar, ko‘proq miqdordagi pul olinganda yoki olinayotgan narsa–buyumning 
qimmatbaholigi e’tiborga olinib, notarial idoralarda tasdiqlanishi ham mumkin. 
Umuman, tilxat ikki nusxada tayyorlanib, unda ko‘rsatilgan miqdor, son raqamlar 
hamda so‘zlar bilan ham yozilishi talab etiladi. Tilxat matnidagi so‘zlarni 
o‘chirish, ularga tuzatish kiritish, o‘zgartirish mumkin emas. Tilxat qanday 
mavzularda yozilishidan qat’i nazar, ularning barchasi uchun umumiy bo‘lgan 
quyidagi zaruriy qismlar mavjud: 
– hujjat nomi – tilxat; 
– tilxat yozuvchi shaxsning o‘qish, ish yoki yashash joyi, lavozimi, 
familiyasi, ismi, otasining ismi; 
– qimmatbaho buyum, pul, hujjat yoki boshqa shu kabi narsani beruvchi 
shaxsning ham ish, o‘qish yoki yashash joyi, lavozimi, familiyasi, ismi, otasining 
ismi; 
– olinayotgan narsaning to‘liq nomi, aniq miqdori va holati, tilxat yozuvchi 
kishining familiyasi, ismi va hujjat yozilgan sana.