Umurtqalilar zoologiyasi

toq jigar qopqa venasiga 
qo'shiladigan 
figastel ichak tutgich venasiga 
yig'iladi (bu 
vena qushlar uchun juda xarakterlidir). Ichak tutgichdan venoz 
qonni olib keluvchi 
ichak usti venasi 
ichak tutgich vena bilan 
qo'shilib,
jigar qopqa venasini 
hosil qiladi. Jigarda qon 
jigar 
venasi 
orqali chiqib, orqa kovak venaga qo'shiladi. 
Orqa kovak 
vena
bilan bir juft 
oldingi kovak vena 
venoz qonni 
o'ng 
yurak bo'lmasiga 
quyadi. 

---

www.ziyouz.com kutubxonasi 
87-rasm. Qushlarning 
venoz qon sistemasi sxe- 
masi: 
1-o‘ng bo‘yinturuq vena, 2-o‘ng 
o'mrov osti venasi, 3-o‘ng ko'krak ve- 
nasi, 4-o‘ng oldingi kovak vena, 5-o‘pka 
venasi, 6-dum venasi, 7-o‘ng buyrak 
qopqa venasi, 8-o‘ng buyrak venasi, 9- 
o‘ng son venasi, 10-o‘ng yonbosh ve- 
nasi, 11-keyingi kovak vena, 12-ichak 
tutqich venasi, 13-ichak usti venasi, 14- 
jigar qopqa venasi, 15-jigaming chap 
venasi, 16-chap buyrak, 17-jigar (arte- 
rial qonli vena qon tomirlari chiziqcha- 
lar bilan ko'rsatilgan). 
0 ‘pkada oksidlangan qon 
o'pka venalari 
orqali avvalo 
chap yurak bo'lmasiga,
so'ngra 
chap yurak qorinchasi- 
ga 
o‘tadi. 
Ayirish organlari.
Qushlarning juft to'q qizil rangli 
me- 
tanefrik 
juda katta buyragi bo'ladi (88-rasm). Bu qushlarda 
moddalar almashinuvining intensivligi bilan bog'liq. 
88-rasm. Kaptaming siydik-tanosil 
sistemasi: 
A — erkaginiki, В - urg'ochisiniki: 1-buyragi, 2- 
siydik yo'li, 3-kloaka bo‘shlig‘i, 4-buyrak usti bezi, 5- 
urug‘don, 6-urug‘don ortig'i, 7-urug‘ yo'li, 8-urug‘ 
pufagi, 9-tuxumdon, 10-chap tuxum yo'li, 11-tuxum 
yo'li voronkasi, 12-reduksiyalangan o'ng tuxum 
yo'lining qoldig'i, 13-to'g‘ri ichagi, 14-siydik teshigi, 15-
jinsiy teshik. 

---

www.ziyouz.com kutubxonasi 
Buyraklar uchta pallaga bo'lingan uzunchoq yassi tanacha- 
dan iborat bo'lib, chanoqning ustki devori ostida joylashgan. 
Har qaysi buyrakdan kloakaning o'rta bo'limiga ochiladigan