Umurtqalilar zoologiyasi

16-mashg‘ulot. 
QUSHLARNING ICHKI TUZILISHI 
Ob’ektning sistematik holati 
Tip. Xordalilar — Chordata 
Kenja tip. Umurtqalilar — Vertebrata yoki 
Bosh skeletlilar 
- Craniata 
Katta sinf. 
To‘rt oyoqlilar - Tetrapoda 
Sinf. Qushlar — Aves 
Turkum. Kaptarsimonlar 
— 
Columbiformes 
v m . Ko‘k kaptar — Columba livia. 
Kerakli materiallar va jihozlar: 
qush ichki tuzilishi- 
ning ho‘l preparati, yangi jonsizlantirilgan kaptar, musicha 
yoki tovuq, qushni yorish uchun jarrohlik asboblar to‘plami 
(qaychi, skalpel, pinset), preparoval ninalar, doka ro'molcha, 
paxta, lupa, yorish uchun vannachalar hamda qushning ichki 
tuzilishi aks ettirilgan jadvallar. 
Mashg'ulotning maqsadi: 
kaptar yoki tovuq misolida 
qushlar sinfi vakillarining ichki tuzilishini o'rganish. 
Ishning mazmum: qushni yorish. 
Ishni yangi jonsiz- 
lantirilgan kaptar yoki tovuqning ko'krak, qorin va bo‘ynidagi 
patlarni yuiib, tozalash bilan boshlash lozim. So'ngra qushni 
chalqanchasiga vannachaga yotqizib, avvalo ko'kragidan va 
bo'ynidan terisini shilib, ko'krak muskullarini oching. Buning 
uchun te-rini pinset bilan ushlab yuqoriga ko'taring va qaychi 
bilan uni bo'yiga kesib chiqing (kesikning oldingi uchi tumshuq 
asosigacha, keyingi uchi kloaka teshigigacha bo'lsin). So'ngra 
terini yon tomonidagi muskullardan ajrating. Ajralgan teri par- 
chalarini yon tomoniga ag‘darib qo'ying (81-A rasm). 

---

www.ziyouz.com kutubxonasi 
81-rasm. Qushlarni yorishni bosqichma-bosqich 
o'tkazish: 
A — terini kloaka teshigidan to bo'yin asosigacha kesib, uni yon tomonlariga 
yotqizish, В —ko‘krak toji yon tomonlarining muskullarini skalpel bilan kesib yon 
tomonlariga yotqizib, ko‘krak suyagini yalang'ochlash, V —ko'krak suyagiga birikkan 
qovuig‘alami qaychi bilan kesish (kesish chizig‘i kalta chiziqlar bilan ko'rsatilgan): 
1-ko‘krak toji, 2-katta ko‘krak muskuli, 3-o‘mrov osti muskuli, 4-o‘mrov, 5-kora- 
koid, 6-ko‘krak muskullariga birikuvchi bir tutam qon tomirlari, 7-qovurg‘alar, 8- 
jig‘ildon.